Αν υπάρχει κάτι στο οποίο ο Ντέιβιντ Μάμετ είναι εξαιρετικός αυτό είναι οι διάλογοι.Στα δύο αριστουργηματικα του θεατρικα "Αμερικανικός Βούβαλος" και "Οικοπεδα με θεα" οι διάλογοι του αποτυπώνουν με τον καλύτερο τρόπο όλα τα ηχοχρώματα και τις διακυμάνσεις είτε των τριών περιθωριακων -Αμερικανικος Βούβαλος- είτε στο ακομα πιο σύνθετο και πολύπλοκο -Οικόπεδα με θέα- όπου πωλητες και προϊστάμενοι μπλέκονται σε ένα ανεπανάληπτο λεκτικό πινγκ πονγκ που δεν αφήνει τίποτα όρθιο.Περα όμως απ' αυτήν την ικανότητα διαπίστωνε κανείς την έμμεση και καμουφλαρισμένη του καταγγελία κατά της ελεύθερης οικονομίας αλλά και των ατομικών ευθυνών.
Στο μυθιστόρημα "Σικάγο" το μόνο που έχει μείνει στον Μάμετ είναι η δεξιοτεχνία του στους διαλόγους.Το μυθιστόρημα όμως δεν είναι θεατρικο.Εχει κι άλλους παράγοντες πιο σημαντικούς.Το πρώτο είναι το πώς ο συγγραφέας θα διαλεψει να κάνει την ανάλυση χαρακτηρων. Τρεις είναι οι βασικοί τροποι που μπορεί κανείς να δημιουργήσει ένα ψυχογραφημα.
Ο πρώτος και πλέον ξεπερασμένος τρόπος είναι μέσα απο την τριτοπροσωπη αφήγηση.
Ο δεύτερος είναι μέσα από τους διαλόγους (θεατρικός) και ο τρίτος (κινηματογραφικός) και πιο δύσκολος μέσα από την εικόνα,δηλαδή την δράση τους.Λεω πιο δύσκολος γιατί υπάρχει περίπτωση ο επιφανιακος και απλοϊκός αναγνώστης να μείνει στο πρώτο επίπεδο μιας σκηνης και να μην προχωρήσει στο βάθος όπου είναι η ανάδειξη του χαρακτήρα μέσα από την δράση.Ο Στίβεν Κινγκ ας πούμε είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Μέσα από μια σκηνή τρόμου ο αναγνώστης με αντίληψη μπορεί άνετα να διακρίνει τις φιλοσοφικές και πνευματικές του ανησυχίες καθώς και την ψυχολογία των χαρακτήρων του.Οι απλοϊκοί αναγνώστες από την άλλη βλέπουν απλώς μια τρομακτική σκηνη έτσι για να γεμίζουν την ώρα τους.
Στον κινηματογράφο ένα ίδιο παράδειγμα από την αντίθετη όμως πλευρά ήταν ο Τσάρλι Τσάπλιν.Οι περισσοτεροι πήγαιναν απλά για να γελασουν.Μα όσοι μπορούν και εμβαθύνουν διαπιστώνουν ότι ο Τσάπλιν δεν είναι μόνο για να χαχανιζεις.Το νόημα που εμπεριέχεται στο έργο του είναι ικανό να σου επιφέρει ανεξέλεγκτους λυγμούς.
Βέβαια ένας λογοτέχνης μπορεί να κάνει μια μίξη αυτών των τριών τρόπων και να δώσει την προτεραιότητα εκεί που θελει.Ο Μάμετ κατά 90% περίπου προτιμάει τους διαλόγους για να κάνει το ψυχογραφημα των ηρώων του.Υπαρχει ο ρομαντικος Μαικ Χοτζ και ο κυνικός Παρλοου,δημοσιογράφοι και οι δυο.Μια τόσο μεγαλη προσήλωση στους διαλόγους μπορεί να είναι ιδανική για θέατρο αλλά για μυθιστόρημα δεν κάνει.Στο τέλος όλο αυτό το λεκτικό αλησβεριση κουράζει.Αφου θα συμβει μια διπλή δολοφονία οι δύο δημοσιογράφοι θα κινηθούν όπως οι ντεντέκτιβ στα αστυνομικά μυθιστορήματα.Με ερωτήσεις σε ανθρώπους που σχετίζονται με την υπόθεση.Σε όλο αυτό το διάστημα οι διαλογοι κυριαρχούν.
Με την δολοφονία της Αννι Γουόλς στην σελίδα 141 το μυθιστόρημα αρχίζει και γίνεται πιο ενδιαφέρον.Εχουμε δείγματα λογοτεχνικης γραφής και το ψυχογραφημα του Μάικ γίνεται κάπως πιο έντονο.
"Τώρα το καθετί τον ωθούσε στην ακινησία.Ακομα και η απόφαση για το αν έπρεπε να ανάψει τσιγάρο,να πιει ένα φλιτζάνι καφέ,να πάει στο γραφείο ή να φύγει απ' το γραφείο."
"Οι σκέψεις, υπέθετε, αναλογούσαν σ αυτο που αποκαλείται θλίψη. 'Η ενοχή ή έναν αδιαπέραστο συνδυασμό των δύο.Και δεν μπορούσε να βρει την οδό διαφυγής απ' την κατάσταση εκείνη."
Όμως αυτές,είναι απλά στιγμές που χανονται κάτω από την επέλαση των διαλογικων σκηνών.Ο Μαικ θα αρχίσει να ψάχνει ποιος σκότωσε την φίλη του και γιατί.
Η περιγραφή του Σικάγο του 1920 είναι ανύπαρκτη.Ο αναγνωστης νομίζει ότι παρακολουθεί μια ταινια με ελάχιστα γενικά πλάνα και οι λίγες περιγραφές σε σκηνικά και κουστούμια δίνουν την εντύπωση πως πρόκειται για μια πολύ φτηνή παραγωγή.
Ο Μάμετ αφού αποτυγχάνει στην αναπαράσταση της εποχής της εποχής, αποτυγχάνει και στην ατμόσφαιρα.Κι εδώ έχουμε να κάνουμε με ελάχιστες περιγραφές που δεν θυμίζουν καθολου νουάρ αισθητική.
Όλο το μυθιστόρημα αναλώνεται στις προσπάθειες του Μάικ να βρει ποιος κρύβεται και ποια είναι τα κίνητρα των τριών δολοφονιών .Τίποτα σπουδαίο και στο ψυχογραφημα τίποτε σπουδαίο και στην αφήγηση.
Οι εξηγήσεις που έρχονται στο τελος και η λύτρωση ασφαλώς παρουσιάζουν ενδιαφέρον μιας και ο Μάμετ έχει μπλέξει με περίτεχνο τρόπο εβραϊκή μαφία ,ελεύθερη οικονομία ,ιρλανδική μαφία IRA κλπ.
Στο μυθιστόρημα "Σικάγο" ο Ντέιβιντ Μάμετ ο σπουδαίοτερος θεατρικός συγγραφέας της εποχή μας και μια πολυσχιδής προσωπικότητα,αφού πέρα από συγγραφέας θεατρικών και μυθιστορημάτων είναι επίσης σεναριογράφος ,σκηνοθέτης και ιδρυτής ενός συστήματος υποκριτικής,δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση.Η αποτυχία δεν είναι βέβαια ολική ,αλλά είναι εκκωφαντικα μεγαλη.
Στον κινηματογράφο ένα ίδιο παράδειγμα από την αντίθετη όμως πλευρά ήταν ο Τσάρλι Τσάπλιν.Οι περισσοτεροι πήγαιναν απλά για να γελασουν.Μα όσοι μπορούν και εμβαθύνουν διαπιστώνουν ότι ο Τσάπλιν δεν είναι μόνο για να χαχανιζεις.Το νόημα που εμπεριέχεται στο έργο του είναι ικανό να σου επιφέρει ανεξέλεγκτους λυγμούς.
Βέβαια ένας λογοτέχνης μπορεί να κάνει μια μίξη αυτών των τριών τρόπων και να δώσει την προτεραιότητα εκεί που θελει.Ο Μάμετ κατά 90% περίπου προτιμάει τους διαλόγους για να κάνει το ψυχογραφημα των ηρώων του.Υπαρχει ο ρομαντικος Μαικ Χοτζ και ο κυνικός Παρλοου,δημοσιογράφοι και οι δυο.Μια τόσο μεγαλη προσήλωση στους διαλόγους μπορεί να είναι ιδανική για θέατρο αλλά για μυθιστόρημα δεν κάνει.Στο τέλος όλο αυτό το λεκτικό αλησβεριση κουράζει.Αφου θα συμβει μια διπλή δολοφονία οι δύο δημοσιογράφοι θα κινηθούν όπως οι ντεντέκτιβ στα αστυνομικά μυθιστορήματα.Με ερωτήσεις σε ανθρώπους που σχετίζονται με την υπόθεση.Σε όλο αυτό το διάστημα οι διαλογοι κυριαρχούν.
Με την δολοφονία της Αννι Γουόλς στην σελίδα 141 το μυθιστόρημα αρχίζει και γίνεται πιο ενδιαφέρον.Εχουμε δείγματα λογοτεχνικης γραφής και το ψυχογραφημα του Μάικ γίνεται κάπως πιο έντονο.
"Τώρα το καθετί τον ωθούσε στην ακινησία.Ακομα και η απόφαση για το αν έπρεπε να ανάψει τσιγάρο,να πιει ένα φλιτζάνι καφέ,να πάει στο γραφείο ή να φύγει απ' το γραφείο."
"Οι σκέψεις, υπέθετε, αναλογούσαν σ αυτο που αποκαλείται θλίψη. 'Η ενοχή ή έναν αδιαπέραστο συνδυασμό των δύο.Και δεν μπορούσε να βρει την οδό διαφυγής απ' την κατάσταση εκείνη."
Όμως αυτές,είναι απλά στιγμές που χανονται κάτω από την επέλαση των διαλογικων σκηνών.Ο Μαικ θα αρχίσει να ψάχνει ποιος σκότωσε την φίλη του και γιατί.
Η περιγραφή του Σικάγο του 1920 είναι ανύπαρκτη.Ο αναγνωστης νομίζει ότι παρακολουθεί μια ταινια με ελάχιστα γενικά πλάνα και οι λίγες περιγραφές σε σκηνικά και κουστούμια δίνουν την εντύπωση πως πρόκειται για μια πολύ φτηνή παραγωγή.
Ο Μάμετ αφού αποτυγχάνει στην αναπαράσταση της εποχής της εποχής, αποτυγχάνει και στην ατμόσφαιρα.Κι εδώ έχουμε να κάνουμε με ελάχιστες περιγραφές που δεν θυμίζουν καθολου νουάρ αισθητική.
Όλο το μυθιστόρημα αναλώνεται στις προσπάθειες του Μάικ να βρει ποιος κρύβεται και ποια είναι τα κίνητρα των τριών δολοφονιών .Τίποτα σπουδαίο και στο ψυχογραφημα τίποτε σπουδαίο και στην αφήγηση.
Οι εξηγήσεις που έρχονται στο τελος και η λύτρωση ασφαλώς παρουσιάζουν ενδιαφέρον μιας και ο Μάμετ έχει μπλέξει με περίτεχνο τρόπο εβραϊκή μαφία ,ελεύθερη οικονομία ,ιρλανδική μαφία IRA κλπ.
Στο μυθιστόρημα "Σικάγο" ο Ντέιβιντ Μάμετ ο σπουδαίοτερος θεατρικός συγγραφέας της εποχή μας και μια πολυσχιδής προσωπικότητα,αφού πέρα από συγγραφέας θεατρικών και μυθιστορημάτων είναι επίσης σεναριογράφος ,σκηνοθέτης και ιδρυτής ενός συστήματος υποκριτικής,δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση.Η αποτυχία δεν είναι βέβαια ολική ,αλλά είναι εκκωφαντικα μεγαλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου