"Ponette"-Philippe Sarde (1996)

                    "Ponette"-Philippe Sarde (1996)

19 λεπτά αριστουργηματικής μουσικής δουλεμένα σαν σονάτα σε τρία μουσικά μέρη συνθέτουν ένα αριστουργηματικό δραματικό σάουντρακ από τα κορυφαία του είδους. Ένας θεσπέσιος διάλογος ανάμεσα σε βιολί τσέλο και πιάνο όπου κυριαρχούν δυο κλασικοί συνθέτες. Ο Μπαχ και ο Μπραμς.

     Τρία όργανα πήρε ο Σαντρ, τα τρία πιο συναισθηματικά -πιάνο βιολί τσέλο- για να μας μεταδώσει έναν από τους πιο περίτεχνους, συναισθηματικούς και με εσωτερικές διαμάχες, διάλογους στην ιστορία της κινηματογραφικής μουσικής. Μια υποδόρια κόντρα μεταξύ Μπραμς και Μπαχ όπου για να γίνει μια  σωστή και τεκμηριωμένη ανάλυση θα πρέπει κάποιος να είναι μουσικός. Όμως και χωρίς κάποιος να έχει μουσικές γνώσεις αν κάνει μια προσεκτική ακρόαση θα καταλάβει αμέσως περί τίνος πρόκειται. Το ύφος είναι καθαρά δραματικό και στα τρία μέρη. Ο παρατηρητικός ακροατής θα διαπιστώσεις πως κυριαρχούν δυο θέματα. Δυο συγκλονίστηκες μελωδίες. Μια που παίζεται από το βιολί και έχει κάτι από Μπραμς και ουγγρικούς χορούς και μια που παίζεται από το τσέλο που έχει κάτι από τις σουίτες για τσέλο του Μπαχ και μάλιστα την πιο διάσημη απ’ όλες. Καθόλη την διάρκεια του σκορ αυτοί οι δυο συνθέτες θα πηγαινοέρχονται από το ένα όργανο στο άλλο  με εντυπωσιακή δεξιότητα και άψογη τεχνική με αποκορύφωμα το τελευταίο μέρος όπου οι εναλλαγές και πιο έντονες θα είναι και πιο συναισθηματικά φορτισμένες θα ακούγονται. Σε όλη αυτήν την διακριτική αντιπαράθεση , το πιάνο θα έχει ρόλο διαιτητή και θα βρίσκετε για να επεμβαίνει στις πιο κρίσιμες φράσεις για να ισορροπεί τα πράγματα. Και πραγματικά στο τελευταίο λεπτό όπου θα έχει την δικιά του φράση , η μουσική του πρόταση θα είναι ξεκάθαρη, γεμάτη γαλήνη και αρμονία για να βάλει τα πράγματα στην θέση τους. Από κει και πέρα ο Μπαχ και ο Μπραμς έρχονται σε συμφωνία και επιτέλους καταφέρνουν να συνεννοηθούν. Και να γιατί ο Σαντρ διαλέγει να τα πει όλα εσωτερικά: Γιατί στην μικρή Πονετ -ένα μικρό κορίτσι που έχει χάσει την μητέρα του, αλλά της μιλάει στο τηλέφωνο σαν να είναι ζωντανή- όλα στον ψυχισμό της λειτουργούν εσωτερικά. Όταν πλέον στην μουσική ο Μπαχ και ο Μπραμς τα βρίσκουν και η εσωτερική  αντιπαράθεση κλείνει με ειρήνη ,είναι γιατί η ίδια η Πονετ συνειδητοποιεί την αλήθεια και βρίσκει το κουράγιο να αποχαιρετήσει την μητέρα της. Πλέον ηρέμησε αυτή και ηρέμησαν μαζί της και ο Μπαχ με τον Μπραμς. Μόνο εμείς δεν ηρεμήσαμε γιατί το δραματουργικό σοκ που μας πρόσφερε και η ταινία και η μουσική ήταν μεγατόνων!

       Είναι πραγματικά εκπληκτικό αυτό που κατάφερε ο Σαντρ και που δούλεψε το σάουντρακ σαν κλασική μουσική γιατί όπως καταλαβαίνετε απ’ αυτήν την μουσική ακούστηκε μόνο ένα μικρό μέρος στην ταινία.  

Προσεξτε την μελωδια που παιζει στην αρχη το πιανο και μετα το βιολι. Ειναι καθαρα επηρεασμενη απο τον Μπραμς .Μετα στο ενα λεπτο προσεξτε την μελωδια που παιζει το τσελο. Ειναι γνησιος Μπαχ.

Δειτε το συγκινιτικο φιναλε με την Πονετ να συνηδητοποιει τον θανατο και τι ρολο εχει η μουσικη του Σαντρ 

Ακουστε πως μπαινει η μελωδια στους ουγγρικους χορους του Μπραμς και συγκρινετε τες με την μελωδια που παιζει το πιανο και το βιολι στα πρωτα λεπτα του πρωτου μερους της Πονετ.Ειναι οσο πρεπει επηρεασμος και οχι αντιγραφη. Αυτες οι αρχικες νοτες ενεπνευσαν πολλους συνθετες 

 

Ενας απ αυτους ηταν και ο Ελμερ Μπερσταιν που εκανε το δικο του δραματικορομαντικο αριστουργημα "Τα χρονια της αθωωτητας"

                                              Και τωρα η γνωστη μελωδια του Μπαχ

                                                                      

La princesse de Montpensier -Philippe Sarde (2010)

                         La princesse de Montpensier -Philippe Sarde  (2010)

Η παρακάτω κριτική γίνεται με βάση το αυτόνομο άκουσμα μιας και την ταινία όχι μόνο δεν την έχω δει αλλά ούτε καν την ξέρω. Αυτό όμως δεν είναι εμπόδιο στο να απολαύσει κανείς την αριστουργηματική μουσική που έγραψε ο Σαντρ με εμφανείς επιρροές από την εποχή του Μπαρόκ και τις μεσαιωνικές μελωδίες. Πρόκειται για ένα σάουντρακ με πλούτο θεμάτων και με ποικιλία στο ύφος που δεν γίνεται ποτέ κουραστικό.

Το σκορ ξεκινάει με το θέμα Air de Chabannes και αμέσως μπαίνουμε στο κλίμα. Πρόκειται για μια δυναμική εισαγωγή με πολύ περίτεχνη ενορχήστρωση και θέμα το οποίο ακροβατεί σε δυο μουσικά είδη. Τα απειλητικά έγχορδα που υπάρχουν στο υπόβαθρο με το δευτερεύον θέμα που ερμηνεύουν μας παραπέμπουν στην εποχή του κλασικισμού ενώ η ανάλαφρη ενορχήστρωση με φλάουτο και ντέφι που ερμηνεύουν, σαν αντίστιξη, το πρωτεύον θέμα  μας παραπέμπουν στην εποχή του μπαρόκ. Στο φινάλε η μελωδία του πρωτεύοντος θέματος θα σταματήσει και θα δώσει την θέση της πλήρως στο υπόγειο θέμα δημιουργώντας έτσι μια ρυθμική κορύφωση. Έτσι το κομμάτι έχει να εξαιρετικό ενδιαφέρον με πολύ γοητευτικές δυναμικές.

     Στο δεύτερο κομμάτι όπου έχει τον τίτλο- Ουβερτούρα – η καθαρά μεσαιωνική γραφή του είναι πλήρως ευδιάκριτη μέχρι το 1:24 καθώς οι φωνές ερμηνεύουν  χωρίς ορχήστρα έναν υπέροχο θρησκευτικό ύμνο. Στα τελευταία 30 δευτερόλεπτα το θέμα θα κλείσει πάλι με την δυναμική ρυθμική που συναντάμε στο φινάλε του πρώτου κομματιού.

   Στο Sous le Charme de  Guise Βλέπουμε την ρομαντική χροιά του συνθέτη. Πρόκειται για ένα έξοχο θέμα με το φλάουτο σε πρώτο ρόλο να συνοδεύεται πολύ τρυφερά από την ορχήστρα γεμίζοντας τον χώρο με βελούδινα ηχοχρώματα.

     Στο αμέσως επόμενο  La Chevauchee de Montpensier έχουμε νέα αλλαγή κλίματος. Το κομμάτι έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα δομή. Το πρώτο μέρος παιγμένο με  παραδοσιακό βιολί της εποχής υφαίνει έναν πολύ ατμοσφαιρικό και απειλητικό κόσμο ενώ στην ανάπτυξη του  κομματιού στην μέση  συναντάμε το βασικό θέμα που ακούσαμε στην αρχή. Στο τελείωμα έχουμε επανάληψη της ζοφερής και απειλητικής ατμοσφαίρας με άλλη όμως ενορχήστρωση και μελωδία. Η αλήθεια είναι πως κλείνει κάπως απότομα όμως παρά την μικρή του αδυναμία παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον.

       Στο  Chabannes rejoint la guare έχουμε εισαγωγή μιας ολοκαίνουργιας μελωδίας νέα όργανα στην ενορχήστρωση που κινούνται σε ύφος ατμοσφαιρικό και αγωνιώδες.

            Στο Il ressemblait a Henri de Guise ο Σαντρ δημιούργησε ακόμη μια λαμπρή στιγμή. Το κομμάτι ξεκινάει σαν ένα ερωτικό θέμα αλλά όσο θα κλιμακώνεται τα έγχορδα θα σκοτεινιάζουν δημιουργώντας μας μια αίσθηση ανασφάλειας. Το μπάσιμο της σοπράνο στο 1:14 μας προξενεί μια θλίψη και μια ρευστότητα ότι ίσως τα πράγματα να έχουν μια απρόσμενη στροφή προς κάτι χειρότερο. Το οποίο χειρότερο υποδουλώνεται από τα ρυθμικά έγχορδα στο 2:34. Όμως  η απάντηση θα έρθει λίγο αργότερα όταν τον πρώτο ρόλο τον παίρνει μια ευχάριστη μελωδία και έτσι αυτή η διαλεκτική σχέση μεταξύ απειλής και ασφάλειας θα ολοκληρωθεί χωρίς νικητή.

     Tο  Confession de Chabannes είναι μια καθαρά δραματική μουσική. Εξ ολοκλήρου σχεδόν στηριζόμενο στα έγχορδα με μια ελαφρά συνοδεία από χάλκινα χτίζει μια υποχθόνια ένταση όπου δεν υπάρχει η παραμικρή νότα αισιοδοξίας.

   Αλλαγή κλίματος με το Betaille όπου η μουσική τρέχει με τα τύμπανα σε πρώτο ρόλο να υποστηρίζονται περίτεχνα από έγχορδα ενώ στα πιο  πίσω έχουμε ένα  θαυμάσιο εύρημα όπως είναι  τα σόλο της τρομπέτας αποφεύγοντας έτσι την μονοτονία. Το κομμάτι θα ηρεμήσει στα τρία λεπτά αλλά το σασπένς και η ένταση θα παραμείνουν.

  Στο αμέσως επόμενο κομμάτι δεν έχω κάτι ενδιαφέρον να επισημάνω. Είναι ένα μέτριο θέμα τόσο σε ευρηματικότητα όσο και σε δομή και είναι το μόνο φάουλ του σκορ. Το οποίο μετα απ’ αυτό απογειώνεται.

     Το Suite de Danses είναι το πιο μεγάλο σε διάρκεια θέμα και είναι ένα αριστούργημα όπως και το επόμενο.  Πρόκειται για δυο κομμάτια εντελώς παραδοσιακά τόσο στην ενορχήστρωση όσο και στην μελωδία αλλά και το ύφος. Διακατέχονται από έντονη ρομαντικότητα συγκρατημένη χαρά και κομψότητα το πρώτο και δραματική πυκνότητα ,παλλόμενη αγωνία και διακριτική μελαγχολία το δεύτερο.

   Στο Preparatifs du massacre ο τίτλος τα λέει όλα. Η μουσική μας προϊδεάζει για ένα επερχόμενο μακελειό όπου ακόμη και ένα τόσο αέρινο όργανο όπως το φλάουτο δεν μπορεί να σώσει την κατάσταση. Η πίσω μελωδία που παίζουν τα έγχορδα επισκιάζουν τα κάπως θλιμμένα σόλο του  και κυριαρχούν πλήρως στην μέση του κομματιού όπου με την συνοδεία τυμπάνων αποκτούν τελείως σκοτεινή διάθεση. Εδώ το θλιμμένο φλάουτο έχει αντικατασταθεί από παράξενους ήχους τρομπέτας όπου μαζί με την υπόλοιπη ορχήστρα δημιουργούν ένα τεταμένο κλίμα.

            Μια ακόμη δραματική και ζοφερή στιγμή είναι  Mort de  Chabannes όπου έχουμε την ίδια δομή αλλά με άλλη ενορχήστρωση που είχαμε και στο La Chevauchee de Montpensier. Δηλαδή στην μέση της μελωδίας έχουμε το βασικό θέμα και στην αρχή και στο τέλος ένα σκοτεινό κλίμα.

       Στα δυο τελευταία κομμάτια η δράση  κορυφώνεται με το ασφαλώς το Marie se retire de l amour να κερδίζει τις εντυπώσεις και να είναι το καλύτερο αυτό του εξαιρετικού σάουντρακ. Ατμοσφαιρικό, ερωτικό συνδυάζει το μπαρόκ με τις μεσαιωνικές μελωδίες με απόλυτη χάρη και αρμονία γεμίζοντας με εφορία τα συναισθήματα μας αφήνοντας μας  με μια γλυκιά αίσθηση απαλότητας και γαλήνης.

    Συνοψίζοντας το La princesse de Montpensier που έγραψε ο Σαντρ ,αυτός ο τόσο υποτιμημένος συνθέτης, το 2010 είναι ένα έξοχο αριστούργημα, ακούραστο και απολαυστικό με παραδοσιακή ενορχήστρωση, υπέροχες μελωδίες και μια πολύ σωστή και δομημένη επεξεργασία όπου μέσω της μουσικής έχουμε ένα μεγάλο φάσμα συναισθημάτων  και μια άψογη αναπαράσταση εποχής σχεδόν σαν να διαβάζεις ένα λογοτεχνικό έργο.