Αμερικάνικη Τέχνη: Τα Τσαπλινικά Φινάλε

ΤΑ ΤΣΑΠΛΙΝΙΚΑ ΦΙΝΑΛΕ

Πολύ λόγος γίνεται (από τους ιστορικούς, κριτικούς και από τους σινεφίλ φυσικά γιατί η μάζα πλέον μόνο ακουστά έχει τον Τσάπλιν ) για το πιο απ’ όλα τα αριστουργηματικά φινάλε του είναι το σπουδαιότερο ,το σημαντικότερο και το ευρηματικότερο. Θα επιχειρήσω λοιπόν να αναλύσω τι ακριβώς συμβαίνει με τα Τσαπλινικά φινάλε πέντε ταινιών ( Χρυσοθήρας, Το τσίρκο, Τα φώτα της πόλης, μοντέρνοι καιροί και Ο μεγάλος Δικτάτωρ) και γιατί είναι όλα αριστουργηματικά ,μεγαλοφυή ,πλην του Δικτάτορα, και το καθ’ ένα έχει την δικιά του χάρη και ομορφιά. Θα ξεκινήσω λοιπόν με τον Χρυσοθήρα (1925) στην βερσιόν του 1942 όπου είναι πλέον και αυτή που έχει επικρατήσει ,αφού έχει επιμεληθεί από τον ίδιο τον Τσάπλιν και έχει αφαιρεθεί ο μονότονος ήχος του πιάνου από συμφωνική ορχήστρα.Εδώ να πω ότι η καταβύθιση στο έργο του Τσάπλιν έστω και γι αύτα τα ολιγόλεπτα φινάλε ήταν για μένα μια πολύ έντονη και ψυχοφθόρα διαδικασία που πραγματικά με έφτασε στα όριά μου.Πέντε μέρες έκανα να τελειώσω αυτήν την μικρή ανάλυση ,γιατί σε κάθε φινάλε δονήσεις και οι πιέσεις που μου ασκούσαν τα συγκεκρυμένα φινάλε,με αποκορύφωμα αυτό απο τα "φώτα της πόλης" ήταν τόσο αποπντικές που για να συνέλθω επρεπέ να περάσει μια ολόκληρη μερα.Και μου ήρθαν στο μυαλό τα λόγια ενος μαέστρου για την συναισθηματική δύναμη που μπορεί να ασκήσει ένα έργο τέχνης σε έναν δέκτη. Έλεγε λοιπόν: "Το σημαντικότερο λάθος που μπορεί να κάνει ένας μαέστρος είναι να παρασυρθεί αποτην συναισθηματική δύναμη ενός εργουκαι να χάσει τον έλεγχο.Σε ολοκληρη την καριέρα μου,αυτό το έπαθα μόνο με την έκτη συμφωνία του Μάλερ και αποφάσισα οτι δεν θα ξαναασχοληθώ μαζί του". Κι εγώ λέω ότι δεν θα ξανααναλύσω Τσάπλιν,γιατί είναι πολυ επικύνδυνο.

Ο Χρυσοθήρας

Σε αρκετούς διανοούμενους το φινάλε αυτό δεν άρεσε και τόσο. Και ο λόγος είναι απλός. Το αφελές Χάπυ εντ. Αν εξετάσουμε λίγο καλύτερα όμως τα πράγματα θα δούμε ότι δεν είναι καθόλου αφελές. Ο Σαρλώ μετά από πλήθος περιπετειών και ανελέητης φτώχιας καταφέρνει στο τέλος βρίσκει χρυσάφι και γίνεται πλούσιος. Ενδιάμεσα όμως ερωτεύεται μια γυναίκα η οποία τον ερωτεύεται κι αυτή. Οι περιπέτειες θα τους χωρίσουν αλλά στο τέλος θα βρεθούν στο καράβι και θα ευτυχήσουν. Λοιπόν τι γίνεται τώρα…Πως γίνεται αυτή η ένωση; Ο Σαρλώ είναι πλούσιος και φοράει ακριβά ρούχα. Ένας φωτογράφος όμως από μια εφημερίδα του ζητάει να βάλει τα παλιά του ρούχα για να φωτογραφηθεί όπως ήτανε παλιά…Προφανώς για θέμα μάρκετινγκ… ” Ο φτωχός που έγινε πλούσιος στην χώρα της ευκαιρίας”…Έτσι ο Σαρλώ βγάζει τα ρούχα του και βάζει τα παλιά.. πάει να φωτογραφηθεί, τρώει μια τούμπα από τις σκάλες και …πέφτει επάνω στην αγάπη του…η οποία δεν γνωρίζει ότι είναι εκατομμυριούχος. Έτσι προσπαθεί να τον κρύψει και να τον προστατέψει από τον μπάτσο που τον περνάει για λαθρεπιβάτη. Είναι δε, διατεθειμένη να πληρώσει αυτή το εισιτήριό του. Η Τζώρτζια τον αγαπάει. Και τον αγαπάει γιατί ήταν ο μόνος άντρας που της φέρθηκε καλά. Γιατί ο προηγούμενος που είχε ήταν ένας αγροίκος, βάρβαρος που την εκμεταλλεύονταν…Έτσι δεν μπόρεσε ποτέ να ξεχάσει αυτόν που της φέρθηκε τόσο αγνά και τόσο καλά…Είναι πρόθυμη λοιπόν να πληρώσει αυτή τα ναύλα του. Όταν όμως ο καπετάνιος πληροφορεί τον μπάτσο ότι δεν είναι λαθρεπιβάτης ,αλλά εκατομμυριούχος η Τζώρτζια παθαίνει πλάκα…Η ένωση πλέον είναι αναπόφευκτη …Αλλά πότε ήρθε; Εδώ είναι όλο τα ζουμί. Όταν έβγαλε τα πολυτελή ρούχα και έβαλε τα παλιά. Όταν έγινε λοιπόν αυτός που ήταν. Όταν επέστρεψε έστω και για λίγο στο παρελθόν του. Και ήταν τελικά το παρελθόν του ο λόγος για τον οποίο αγαπήθηκε. Γιατί αν η Τζώρτζια τον γνώριζε με τα ακριβά ρούχα το τέλος δεν θα είχε δύναμη. Ο θρίαμβος θα μπορούσε να ολοκληρωθεί μόνο έτσι. Και αυτός ο ασύλληπτος συμβολισμός είναι που κάνει το φινάλε του Χρυσοθήρα ,να μην είναι απλώς ένα ρομαντικό χάπυ εντ όπως νομίζουν ο άνθρωποι που μένουν στην επιφάνεια ,αλλά να έχει ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης πολύ καλά κρυμμένο αλλά σαφέστατο .

Δείτε και το αυθεντικό φινάλε όπως το είδε ο κόσμος όταν πρωτοπαίχτηκε.

Το τσίρκο

Το Τσίρκο για πολλούς είναι η πιο αδύναμη (απ’ ΄τα αριστουργήματά του) ταινία του. Μα για εμένα είναι η κορυφαία του. Εδώ όμως δεν θα κάνω ανάλυση της ταινίας αλλά του φινάλε της. Και πραγματικά πιστεύω ότι είναι ένα τέλος μεγαλοφυές όπου ο Σαρλώ, αφού τα έχει δώσει όλα για να τον αγαπήσει η γυναίκα που θέλει, αφού έχει σκεφτεί τα πάντα και έχει κάνει τα πάντα, αφού κόντεψε να σκοτωθεί, αφού αποθεώθηκε από το κοινό όπως κανένας άλλος και αφού έδωσε μια μεγαλειώδεις παράσταση, ηττάται πανηγυρικά. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν μέτρησε για την γυναίκα που αγάπησε. Εκείνη προτίμησε κάποιον άλλον μόνο και μόνο επειδή ήταν πιο όμορφος, πιο αρρενωπός. Δεν συγκινήθηκε, δεν εντυπωσιάστηκε, από τις προσπάθειες του Αλήτη. Η μουσική δίνει το έναυσμα. Μια φανφάρα διαλαλεί το φινάλε. Το τσίρκο τα μαζεύει και φεύγει. Η γυναίκα λέει στον Σαρλώ να ‘ρθει κι αυτός μαζί τους. Αλλά που να πάει; Μιλάμε καταστράφηκε. Σαν τι θα πήγαινε; Σαν φίλος; Μετά από τέτοια μάχη δεν εννοείται φιλία. Έχασε ολοκληρωτικά αλλά έχει αξιοπρέπεια. Μένει πίσω. Μένει μόνος μέσα σε ένα συνονθύλευμα από χώμα και σκόνη και στέκεται στο κέντρο του κύκλου, στο κέντρο του πλάνου. Γιατί στο κέντρο είναι πάντα ο άνθρωπος. Δεν κλαίει. Κάθεται σε ένα τελάρο, το μοναδικό που έχει απομείνει σε αυτή την αχανή έκταση που είχε στηθεί το τσίρκο, και σκέφτεται. Τι σκέψεις να του περνάνε από το μυαλό; Ότι η ζωή είναι άδικη; Ότι αγάπησε μια που δεν άξιζε; Ότι τι θα απογίνει τώρα που έχασε και στην αγάπη και στην ζωή; Ότι πως θα τα φέρει βόλτα τώρα χωρίς δουλειά; Ότι ο Θεός τον γέλασε πάλι; Κοιτάει ένα σκισμένο πανί με το σήμα του τσίρκου… Το τσαλακώνει και το κάνει μπαλάκι. Ξεφυσάει… Παίρνει μια βαθιά ανάσα και στέκεται πάλι στα πόδια του… το σουτάρει και συνεχίζει μόνος του προς τον ορίζοντα. Πάντα μάχιμος. Πάντα αγωνιστικός. Δεν γαμιέται… κάποια στιγμή θα βρεθεί και γι’ αυτόν κάποιος άνθρωπος. Και αυτή είναι όλη η πεμπτουσία του Τσαπλινικού έργου. Όλη η πεμπτουσία του Ανθρώπου. Ότι ακόμη και η πανηγυρική ήττα ,είναι η αρχή για έναν νέο αγώνα. Για μια νέα προοπτική νίκης. Και αυτό δεν λέγεται. Αλλά δείχνεται. Χωρίς εξηγήσεις ,χωρίς λόγια. Και αυτή είναι η πεμπτουσία του κινηματογράφου. Μια εικόνα χίλιες λέξεις.

Τα φώτα της πόλης

Εδώ πρέπει να σταθούμε. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες ,και μελετητές του Τσαπλιν στέκονται με δέος μπροστά σε αυτό το πραγματικά μεγαλοφυές φινάλε. Μάλιστα σε μια ψηφοφορία που είχε γίνει μεταξύ καλλιτεχνών πολλοί το είχαν ανακηρύξει σαν ο πιο συγκινητικό στην ιστορία του κινηματογράφου.O Όρσον Γουέλς και Ο Άντρέι Ταρκόφσκι έχουν δηλώσει ότι είναι η καλύτερη ταινία που έχουν δει ποτέ ,ενώ ο Γούντι Άλεν έχει πει πως είναι η καλύτερη δουλειά του Τσάπλιν. Μα και ο ίδιος ο Τσάπλιν έχει πει πως είναι η κορυφαία του ταινία. Επίσης είναι μια από τις αγαπημένες ταινίες του Κιούμπρικ. Στην πρεμιέρα της ταινίας στο Λος Άντζελες καλεσμένος του Τσάπλιν ήταν ο Αϊνστάιν ο οποίος με το που τέλειωσε το έργο έκλαιγε. Ο Τσάπλιν είχε πει στην αυτοβιογραφία του ότι δεν περίμενε ποτέ πως ο Αϊνστάιν θα ήταν τόσο συναισθηματικός. Τώρα βάλτε κι εμένα μέσα που πιστεύω ότι είναι το συγκινητικότερο φινάλε που έχει δημιουργηθεί μέχρι τώρα στον κινηματογράφο και θα διαπιστώσετε ότι όλα τα ιερά τέρατα της έβδομης τέχνης συμφωνούμε. Τι να λέμε τώρα; To να το άλλο ξέρω γω; Απλά εγώ θα επισημάνω το πόσο μπροστά από την εποχή του ήταν αυτός ο κολοσσός. Στις ρομαντικές κωμωδίες και γενικά στις κομεντί το Χαπυ εντ είναι κάτι που κρατάει χρόνια. Σε άλλες ταινίες πιο σοβαρές ,πιο σκοτεινές, το απαισιόδοξο και το σκοτεινό φινάλε όταν έκανε την εμφάνισή του όλοι μίλησαν για κάτι πρωτότυπο και επαναστατικό. Σήμερα και το Χαπυ εντ αλλά και το απαισιόδοξο κλείσιμο θεωρούνται μπανάλ και ξεπερασμένα. Εκείνο που έχει επικρατήσει σε όλες τις καλές ταινίες είναι …το ανοικτό φινάλε…Κάτι που ο Τσάπλιν το έκανε το 1931!!!Μα δεν φαίνεται μόνο εκεί η μεγαλοφυΐα του. Η προσέγγιση της σκηνής είναι ένα κομψοτέχνημα. Είναι τόσο ακραίες οι αντιθέσεις που συγκλονίζουν. Βλέπουμε τον Αλήτη με τρύπια ρούχα να τον περιγελούν, να τον κοροϊδεύουν κάτι πιτσιρικάδες που πουλάνε εφημερίδες. Που νά ξεραν οι κακόμοιροι ότι αυτός ο “τυχάρπαστος “,ο “μηδέν”, ό “τίποτας” ήταν ο άνθρωπος που έκανε δυο και τρεις δουλειές ,που κόντεψε να σκοτωθεί σε έναν πυγμαχικό αγώνα ,που μάζευε σκατά, που καθάριζε δρόμους για να βοηθήσει μια τυφλή να κάνει εγχείρηση και να βρει το φως της. Και η οποία νόμιζε από ένα απλό παιχνίδι της τύχης ότι ο Σαρλώ ήταν εκατομμυριούχος. Όμως δεν μπορούσε να δει. Το ζευγάρι αγαπήθηκε βαθιά παρόλο που δεν υπήρξε καθόλου η ερωτική επαφή μαζί τους. Εκείνη ονειρεύονταν ότι την βοηθάει ένας πλούσιος κι εκείνος δεν της είπε ποτέ ποιος πραγματικά ήταν…Η τυφλή έκανε εγχείρηση χάρις τα λεφτά που της έδωσε ο Σαρλώ, τον οποίο θα τον συλλάβουν και θα τον βάλουν στην φυλακή. Μετά από καιρό βγαίνει… Και έρχεται η μεγαλειώδεις στιγμή στην ιστορία όχι μόνο του κινηματογράφου, αλλά της τέχνης της ζωής και του σύμπαντος. Ο “τίποτας” θα βρεθεί κατά τύχη απ’ έξω από ένα ανθοπωλείο το οποίο ανήκει στην τυφλή που τώρα βλέπει. Η κοπέλα κάθε φορά που μπαίνει μέσα στο μαγαζί κάποιος πλούσιος θα τον κοιτάει καλά καλά νομίζοντας πως ο σωτήρας της θα είναι κάποιος απ’ αυτούς και κάποια μέρα θα την επισκεφθεί. Ο Σαρλώ λοιπόν όλος τυχαίος περνάει από κει και την βλέπει. Και κοιτώντας την θα παγώσει……Πραγματικά θα παγώσει….Μάλιστα θα είναι τέτοιο το σοκ του πως όταν θα τον δει η κοπέλα θα νομίζει πως εκείνος την έχει ερωτευτεί και θα γελάσει μαζί του. Η καρδιά της όμως είναι αγνή και θα θελήσει να προσφέρει σε αυτόν τον άστεγο ένα λουλούδι και μια δεκάρα. Θα βγει λοιπόν έξω από το μαγαζί κι εκείνος θα θελήσει να φύγει μακριά…Μα δεν μπορεί να φύγει…Του είναι αδύνατον…Τον τρώει η περιέργεια…Τον κατασπαράζει η μοίρα…Τον κατευθύνει η ζωή…Και έτσι συναντιέται ο ευεργέτης με τον ευεργεθέντα. Συνάντηση κορυφής…Δεν της λέει τίποτα…Μαγεμένος την κοιτάει…Χαίρεται τόσο πολύ που την βοήθησε…Χαίρεται τόσο πολύ που στην μηδαμινή ζωή του έκανε κάτι σπουδαίο…Απλώνει και παίρνει το λουλούδι…Και τώρα η ώρα για να πάρει και την δεκάρα….Μα δεν την πλησιάζει…φοβάται μην βρωμάει; Φοβάται γενικά; Δεν είναι ισάξιός της; Ποιος ξέρει; Εδώ είναι το μεγαλείο του. Φυσικά τα έκανε όλα αυτά επειδή την αγαπάει και την ήθελε, αλλά δεν ήταν ο αυτοσκοπός του. Εκείνο που τον ένοιαζε περισσότερο από το να την κατακτήσει, ήταν να την δει ευτυχισμένη. Του αρκούσε αυτό. Γι’ αυτό και δεν είχε το θάρρος να της πει “Γεια, ήρθα.. Εγώ είμαι αυτός που έγινε χίλια κομμάτια για σένα. Τώρα οφείλεις να μου κάτσεις”. Όχι. Η αγάπη του είναι ανθρώπινη. Δεν την πλησιάζει καν για να πάρει την δεκάρα κι έτσι κάνει αυτή το βήμα και τον πιάνει από το χέρι με το ζόρι. Και το πλάνο από κει που ήταν γενικό, γίνεται κοντινό. Πάνω σε δυο χέρια που έρχονται σε επαφή. Από το άγγιγμα του χεριού η γυναίκα τα καταλαβαίνει όλα. Μα τη δύναμη έχει η ανθρώπινη επαφή; Τι δύναμη έχει η απλότητα; Τι δύναμη έχει το άγγιγμα; Η ερωτική τους σκηνή τώρα κορυφώνεται. Και ας μην έχει φιλήσει ποτέ ο ένας τον άλλον. Αυτή η λεπτή αίσθηση είναι χίλιες φορές πιο δυνατή και από έναν οργασμό. Το χέρι της υψώνεται προς το σακάκι του. Ένα απαλό σαν πούπουλο χάδι….Κοντινό πλάνο. Η καρδιά του έχει φτάσει στη άκρη του σύμπαντος. Φτεροκοπάει σαν φυλακισμένος αετός, μα παραμένει εκεί. Απίστευτες ερμηνειες.100% κινηματογραφικές. Τίποτε το περιττό. Όλα αληθινά. Όλα μέσα από την ψυχή βγαλμένα. «Εσύ;» Τον ρωτάει…αυτός γνέφει γιατί απλά από το σοκ δεν μπορεί να πει κάτι…Είναι μάλιστα τόσο μεγάλη η αμηχανία του που θα κάνει την πιο άκυρη ερώτηση. «Βλέπεις τώρα;» Λες και δεν είναι ολοφάνερο. «Ναι» του λέει και του ξαναπιάνει το χέρι σαν να κρατάει την ζωή της. Κοντινό στον Αλήτη. Χαμογελάνε και τα αυτιά του. Τα κατάφερε. Απέδειξε ότι δεν ήταν ένα τίποτα…Ότι δεν ήταν ένας ασήμαντος…Τα κατάφερε και ας τον κορόιδευαν όλοι…Κι εκεί το φινάλε κλείνει…Τι έγινε μέτα; “Όλα καλά σε ευχαριστώ πολύ, αλλά σε βλέπω σαν φίλο;” “Όλα καλά κάνε με γυναίκα σου;” “Όλα καλά μα είσαι μπατίρης και δεν μπορώ ;” Ή η κάμερα κλείνει σαν να λέει “αφήστε το ζευγάρι τώρα στην ησυχία του γιατί πέρασε πολλά;”

Δεν έχει σημασία. Τίποτε απ’ όλα αυτά που μπορεί να γίνουν δεν μετράει. Σημασία δεν έχει το αποτέλεσμα…Σημασία έχει πως κάποιος που δεν φαίνονταν έκανε την διαφορά. Σημασία έχει πως κάποιος από το πουθενά, δεν φοβήθηκε να αγαπήσει ή να χάσει πάλι πανηγυρικά. Γιατί στο κάτω κάτω βρε αδερφέ η ήττα έχει νόημα μόνο όταν προέρχεται από την ζωή και όχι όταν είναι αποτέλεσμα φόβου.

Μοντέρνοι καιροί

Ακόμη ένα Τσαπλινικό αριστουργηματικό φινάλε, δείγμα κι αυτό της μεγαλοφυΐας του είναι το τέλος από τους μοντέρνους καιρούς.O αλήτης πλέον έχει βρει το alter ego του ,μια ορφανή του δρόμου που προσπαθεί να επιβιώσει. Μαζί προσπαθούν να ορθοποδήσουν και με πολλές περιπέτειες και σκαμπανεβάσματα τα καταφέρνουν. Η ζωή όμως αποδεικνύεται πιο σκληρή απ’ αυτούς. Έτσι εκεί που και οι δυο βρήκαν επιτέλους μια δουλειά, σπιτάκι και ήταν έτοιμοι να ζήσουν σαν άνθρωποι ,η ανατροπή της τύχης, της ζωής ή της μοίρας αν θέλετε, τους χτυπάει την πόρτα. Κι έτσι βρίσκονται πάλι στον δρόμο χωρίς δουλειά και οι δύο, χωρίς σπίτι, χωρίς τίποτα. Και εδώ είναι το μεγαλείο αυτού του φινάλε. Ότι εκεί που φτάσανε στην βρύση και δοκίμασαν μάλιστα και νερό, τα ‘χασαν όλα σε μια στιγμή. Μα δεν θα κλάψουν την μοίρα τους, δεν θα πέσουν σε κατάθλιψη, δεν θα παρατήσουν την αγωνιστική τους υπόσταση, δεν θα επικαλεστούν δικαιολογίες και δεν θα το ρίξουν στην μοιρολατρία και την ηττοπάθεια για να μην αντιμετωπίσουν την ζωή. Θα βγουν μπροστά σαν πολεμιστές. Σαν πραγματικοί αγωνιστές. Σαν πραγματικοί άνθρωποι. Γιατί μια μόνο αρετή δεν δικαιούται να εγκατάλειψη ο άνθρωπος. Αυτήν την ασίγαστη ασβέστη άπειρη θέληση για αγώνα που πηγάζει από την ζωογόνο δύναμη της Αγάπης. Και έτσι τοποθετημένοι στο κέντρο με τον ορίζοντα να απλώνεται μπροστά τους θα συνεχίσουν να παλεύουν μην χάνοντας την πίστη τους σε κάτι ομορφότερο και καλύτερο. Και αποδεικνύουν έτσι ότι είναι νικητές της ζωής ,αν και χαμένοι, γιατί δεν αποκτηνώθηκαν. Οι κακουχίες και τα βάσανα απέτυχαν. Δεν γέμισαν με μίσος τις ψυχές τους. Είναι νικητές και τραβάνε πολύ ψηλά…Τόσο ψηλά που είναι δύσκολο να χαμηλώσουν.

Ο Μεγάλος Δικτάτορας

Και κλείνουμε με τον πολυσυζητημένο Δικτάτορα. Η πλειοψηφία του κόσμου το έχει αγαπήσει τόσο πολύ που το θεωρεί σαν το κορυφαίο έργο του Τσάπλιν. Κι εδώ είναι η διαφορά. Όντως όλοι οι προοδευτικοί άνθρωποι συμφωνούμε με αυτά που λέει ο Τσάπλιν. Αλίμονο δηλαδή. Αλλά, άλλο πράγμα η τέχνη, άλλο το κήρυγμα. Άλλο πράγμα ο κινηματογράφος, άλλο πράγμα ο λόγος. Μπράβο φυσικά στον Τσάπλιν για την ερμηνεία του, για το ότι ανοιγοκλείνει τα μάτια του μόνο 10 φορές σε έναν μονόλογο που κρατάει σχεδόν 5 λεπτά, μπράβο και για την πίστη του στο δημιούργημα του ,γιατί όταν ένας πωλητής ταινιών του είπε ότι πρέπει ο μονόλογος να βγει γιατί θα του κοστίσει 1.000.000 δολάρια στο box-office, ο Τσάπλιν απάντησε πως δεν τον νοιάζει και αν του κοστίσει 5.000.000, αλλά αυτό το πράγμα δεν είναι κινηματογράφος. Ότι λέει εδώ ο Τσάπλιν μας το έχει ήδη πει δείχνοντάς μας το στις προηγούμενες ταινίες του. Για το να μην το βάζουμε κάτω, για να αγωνιζόμαστε πάντα, για την δύναμη του ανθρώπου και της αγάπης κλπ. ,όλα λοιπόν αυτά μας τα έχει δείξει με μεγαλοφυείς εικόνες και όχι με εντυπωσιακό μεν αλλά ηθικοπλαστικό μονόλογο. Αυτός ο μονόλογος είναι τέλειος για πορείες, συλλαλητήρια απεργίες ,παραμονές μάχης για εμψύχωση στρατού, αλλά για σινεμά δεν κάνει. Είναι μια ευκολία ,μια απλοϊκότητα και λαϊκίστικη κραυγαλέα προσπάθεια να μας πει όσα θα έπρεπε να μας δείξει. Πολλοί το κατηγορήσαν στην εποχή του γιατί θεωρήσανε τον μονόλογό του κομμουνιστικό. Μα δεν είναι…Είναι ένας ανθρωπιστικός, ειρηνόφιλος ιδεαλιστικός μονόλογος πολύ ωραίος φυσικά, μα όχι ταιριαστός στην τέχνη του κινηματογράφου. Και στηρίζω την άποψή μου γιατί πουθενά από τον Τσάπλιν δεν αναφέρεται ότι πηγή των ανθρώπινων δεινών είναι ο καπιταλισμός και τα μονοπώλια που γεννάνε τον φασισμό, αλλά η απληστία των ανθρώπων. Μα ποια απληστία; Ποιων ανθρώπων; Έτσι γενικά όλοι; Ή μια ελίτ ανθρώπων που ανήκει σε μεγάλες εταιρείες και βιομηχανίες που παλεύουνε για την οικονομική ολιγαρχία; Μα το θέμα μας όμως δεν είναι αυτό. Ο μονόλογος του Τσάπλιν είναι άχρηστος όχι επειδή είναι κομμουνιστικός ή αντιεμπορικός ή ιδεαλιστικός. Ο μονόλογος είναι άχρηστος γιατί δεν είναι κινηματογράφος.