1973

 

  1973:ΕΝΑ ΘΕΜΑ,ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ιταλία: Το έκανε το μπαμ!!!Μόνο να υποκλιθεί κανείς μπορεί μπροστά στο σπάνιο ταλέντο  του Nino Rota που με το Godfather  έγραψε ιστορία. Ο Rota  εδώ, ο οποίος είναι ίσως ο κυριότερος εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής σχολής της  κινηματογραφικής μουσικής, με μόνο ένα θέμα περιέγραψε όλες τις καταστάσεις, όλες τις ψυχολογικές διακυμάνσεις, και υποστήριξε  τόσο διαφορετικές σκηνές απλά και μόνο αλλάζοντας ενορχήστρωση και ρυθμό.   Αυτές οι ελάχιστες νότες που τις ερμηνεύει μια τρομπέτα και που αμέσως μας δίνουν το ψυχογράφημα, το πορτρέτο ,τον χαρακτήρα, την προσωπικότητα ενός τραγικού ήρωα, η και μιας ολόκληρης οικογένειας. Εκεί που στην λογοτεχνία θα χρειάζονταν ολόκληρες σελίδες για να πουν αυτή την ιστορία, ο Nino Rota την λέει με λίγες νότες και ένα θέμα.  Και ναι, κυρίες και κύριοι ,υπάρχει τέχνη και στην αφαίρεση. Τόσα πολλά με τόσα λίγα. Και τι σημασία έχει που ο ίδιος ο Rota είχε χρησιμοποιήσει αυτό το θέμα σε μια πιο σκέρτσο εκδοχή στην Fortunella και που ήταν αυτός, ο λόγος τελικά που δεν ήταν υποψήφιος για Όσκαρ. Τώρα το “θέμα” αποκτά την πραγματική του δύναμη. Τώρα το “θέμα” ολοκληρώνεται μεγαλειωδώς. Αυτή είναι η μαγεία της μουσικής κινηματογράφου. Λίγες νότες, μια ιστορία. Τι πέτυχε ο άνθρωπος; «Οι νότες είναι κολλημένες η μια δίπλα στην άλλη, που νιώθουμε αυτή την αρχική ασφυξία, να υπάρχει. Όλες αυτές οι εμμονές ,η μυστικοπάθεια, βρίσκονται μέσα σε αυτές τις ελάχιστες πρώτες νότες, οι οποίες ξεδιπλώνονται δειλά -δειλά, η μια με την άλλη. Ξέρουμε ,λοιπόν κάθε φορά που ακούμε αυτό το θέμα ,ποιος βρίσκεται πίσω ,από τι» επισημαίνει ο Χρήστος Παπαγεωργίου σε εκείνες τις μυθικές εκπομπές στην ΕΡΤ και δεν μπορώ να συμφωνήσω περισσότερο. Η νέα του συνεργασία με τον Φελίνι για το Roma δεν συγκαταλέγεται στις κορυφαίες τους δουλειές είναι όμως αρκετά  αξιόλογη.  Ο Εnnio Morricone  υπογράφει 22 δουλειές για τον κινηματογράφο, όλες όμως για ταινίες χαμηλού βεληνεκούς που ακόμη και στην Ιταλία δεν θεωρούνται άξιες αναφοράς. Μόνο σε πέντε  μπορούμε να σταθούμε. Το Barbablu ή Bluebeard με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον όπου έχουμε όλα τα χαρακτηριστικά  της ελαφράδας του Μαέστρου η οποία ώρες ώρες γίνεται εκνευριστική, το The Master and Margaret με τον Ούγκο Τονιάτσι και τη Μίμσυ Φάρμερ, που διαθέτει ένα πανέμορφο θέμα που παίζει σε παραλλαγές σε όλη την ταινία, το L ‘ Attentato του Υβ Μπουασέ με Μισέλ Πίκολι, Ρόυ Σάιντερ, Φίλιπ Νουάρε,  ένα κατασκοπικό θρίλερ στο οποίο η μουσική είναι δουλεμένη σαν συμφωνία και  έχει ένα περίεργο εμβατήριο σαν βασικό θέμα  αλλά σαν σύνολο είναι επίτηδες κακόφωνη και δυσοίωνη τόσο που εκπέμπει μια γοητεία  αλλά η ελιστική άποψή της είναι για λίγα αυτιά. Το κορυφαίο του είναι το Chi L'Ha Vista Morire? μια  σουρεαλιστική έμπνευση, στα όρια της παραδοξότητας  και ίσως το πιο αντισυμβατικό  και ευρηματικό σκορ που έχει γραφτεί ποτέ για Ιταλικό θρίλερ (τα περίφημα gialli που μεσουράνησαν τη δεκαετία 66-76) χρησιμοποιώντας παιδική χορωδία σε ένα τραγούδι που θυμίζει γρηγοριανή μουσική σε πιο παιχνιδιάρικο ύφος. Ιδιαίτερα ατμοσφαιρικές και οι ανατριχιαστικές πολυφωνίες με παιδικές φωνές για τις σκηνές βίας και αγωνίας. Σπουδαίος Morricone για μια ταινία εξ ολοκλήρου γυρισμένη στο μοναδικό φυσικό σκηνικό της Βενετίας (και μάλιστα ένα χρόνο νωρίτερα από το αριστουργηματικό DON'T LOOK NOW του Νίκολας Ρεγκ που είχε παρόμοια ιστορία). Το Brother sun sister moon του Φράνκο Τζεφιρέλι είναι μια περίφημη Ιταλική ταινία για τα νεανικά χρόνια του Άγιου Φραγκίσκου της Ασίζης. H ταινία ήταν Αμερικάνοιταλική συμπαραγωγή και το παράδοξο ήταν ότι η Ιταλική βερσιόν είχε ένα υπέροχο μελωδικό ελεγειακό σκορ του Riz Ortolani (το οποίο το Βατικανό έχει υιοθετήσει ως εθνικό του ύμνο αν θυμάμαι καλά!!) ενώ η Αμερικάνικη υποστηρίζονταν από το σκορ του Ortolani συν τραγούδια που είχε συνθέσει ειδικά για την ταινία ο περίφημος φολκ τροβαδούρος της εποχής Donovan. Η ταινία προτάθηκε για Όσκαρ για τα σκηνικά της αλλά αγνοήθηκε το σκορ λόγω σωβινισμού πιθανότατα, αν και ο Ortolani είχε ήδη προταθεί για δυο Όσκαρ και μάλιστα το ένα την προηγούμενη χρονιά με το τραγούδι του για το γουέστερν Madron ,το οποίο αν απορείτε γιατί δεν το ανέφερα πέρυσι είναι επειδή δεν έχει κυκλοφορήσει ποτέ σε σιντί. Προφανώς τον συμπαθούσαν ως τραγουδοποιό αλλά τον απέρριπταν ως δραματικό συνθέτη. Εκτος όμως από το φιλμ του Τζεφιρελι, ο Ortolani συνεργάστηκε και με τον Τερενς Γιανγκ στο The Valachi Papers  και επέλεξε την εύκολη οδό γι' αυτό το φιλμ ένα ελαφρύ αργό βαλσάκι νοσταλγικό και ρετρό, για έναν φονιά της μαφίας που κελάηδησε σαν αηδόνι όταν κατάλαβε ότι τον πρόδωσαν οι δικοί του...Η μουσική πάντως για το είδος της είναι υπέροχη. Και η εντυπωσιακή τριπλέτα του θα κλείσει με το σπαγγέτι γουέστερν A Reason to Live, A Reason to Die με Τζειμς Κόμπρεν , Τέλη Σαβάλας και Μπανκ Σπένσερ στο οποίο ο Ortolani θα προσεγγίσει με ένα τελείως πρωτότυπο τρόπο. Αντί για το ανάλαφρο στυλ με το σφύριγμα που είχε κάνει μόδα  ο Morricone, ο Ortolani θα δώσει έμφαση στον λυρισμό και το δράμα και θα συγκλονίσει!!! Η ουβερτούρα του είναι μια από τις καλύτερες συνθέσεις της χρονιάς. Την μανιέρα και το στυλ  του Morricone με το σφύριγμα θα το κάνει πολύ καλά ο Luis  Bacalov με το Il Grande Duello,  ένα συμπαθητικό ιταλογουέστερν, που πέρασε  στην ιστορία για το πολύ όμορφο και ατμοσφαιρικό βασικό του θέμα το οποίο ο Ταραντίνο χρησιμοποίησε στην σειρά των ταινιών KILL BILL. Ως σκορ είναι μια πολύ καλή προσπάθεια - χωρίς να φτάνει τα επίπεδα του DJANGO του ιδίου - με συμφωνικές στιγμές πράγμα σπάνιο για ιταλογουέστερν, αλλά με μια επανάληψη του βασικού θέματος που σε φτάνει στα όριά σου. Όμως αυτό που έκανε στο Milano Calibro 9 είναι στιγμή ακατάβλητης μαεστρίας και εκλεπτυσμένης δεξιοτεχνίας γεφυρώνοντας δυο τελείως διαφορετικά είδη. Φοβερή ταινιάρα του Φερνάντο Ντι Λέο με φόντο την ανηλεή και αμείλικτη κόζα νόστρα του Μιλάνου και την προσπάθεια ενός άρτι αποφυλακισμένου γκάνγκστερ να ξεφύγει μια και καλή μέσα από ένα καλοστημένο σχέδιο αλλά και απρόσμενες προδοσίες... Για τη μουσική τι να πρωτογράψουμε τώρα...Πρόκειται για ένα από τα πιο ιδιαίτερα σκορ που έχουν γίνει ποτέ!!! Ο Luis  Bacalov έγραψε ένα εξαιρετικό σκορ για το φιλμ, βασισμένος σε συμφωνικές και ρυθμικές φόρμες και συνεργάστηκε με το προγκρέσιβ ροκ Ιταλικό γκρουπ Osanna για την ερμηνεία του μέσα στην ταινία. Στο σάουντρακ - άλμπουμ που κυκλοφόρησε το σκορ παίρνει τη μορφή ενός συμφωνικού ροκ έργου με πρελούδιο και variations που αποτελεί πλέον ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του Ιταλικού prog rock. Το σκορ του στην ταινία κυριαρχεί με το μελαγχολικό βασικό θέμα και τα συμφωνικά-ροκ μέρη του, ειδικά στην αρχική σκηνή που σαρώνει τα πάντα με την μελωδία και την κλιμάκωσή του...Ανεπανάληπτη ιδιοφυή στιγμή από τις συγκλονιστικότερες μουσικές που γράφτηκαν ποτέ για ταινία. Το Avanti!, το φιλμ του Μπίλυ Γουάιλντερ, σε μουσική του Carlo Rustichelli  είναι ένα σιντί που αναζητά όλος ο κόσμος ο οποίος είναι λάτρης της Ιταλικής  φολκ μουσικής!  Μιλάμε για μια πραγματική ελαφρά αποθέωση. Και κλείνουμε με τον  βετεράνο Mario Nascimbene που έγραψε μια υγρή μουσική για το The Professor/La Prima Note di Quiete με τον Αλέν Ντελόν ένα από τα καλύτερα  τζαζ σκορ όλων των εποχών βασισμένο στην τρομπέτα του Μέιναρντ Φέργκιουσον. Ατμοσφαιρικό, επιδέξιο  και πολύ σωστό μέσα στην ταινία.

Αμερική:  O John Williams επιτέλους παίρνει χρόνο συμμέτοχης και ήτανε να μην αποφασίσει να παίξει μπάλα. Με το Images έκανε ένα αριστουργηματικό σάουντρακ, ίσως το πιο προσωπικό του  μέχρι και σήμερα, ένα εφιαλτικό και αποπνικτικό σκορ όπου τα τρυφερά του θέματα , διακόπτονται βιαίως ,από τους ασφυκτικούς ήχους κρουστών. Ενδιαφέρον έχει και το The Poseidon Adventure  αλλά φαντάζει κάπως άνευρο. Αντιθέτως στο εικοσάλεπτο  Pete & Tillie μας δείχνει την μεγάλη του κλάση στο ρομάντζο με μια από τις καλύτερες δουλειές του. Και τέλος στο κλασικό γουέστερν The Cowboys, μπορεί να μην είναι τόσο δυναμικός όσοι οι προκάτοχοί του αλλά επί μέρους υπάρχουν πολύ υψηλές ποιότητες. Το alter- ego του o Jerry Goldsmith έχει μόνο το εικοσάλεπτο The Other, ένα  ωραιότατο θριλεράκι του Ρόμπερτ Γουάιζ με εξαιρετικό σκορ...βασικό θέμα ένα νανούρισμα με τρομακτικές παραλλαγές....τζήνιους... Ήταν και στη δεκάδα των finalists το σκορ για τα Όσκαρ. Στο παρα-πέντε έχασε την υποψηφιότητα για Όσκαρ μουσικής και ο βετεράνος Walter Scharf για το BEN, μια παράξενη ιστορία για τη φιλία ενός μικρού αγοριού με έναν αρουραίο φονιά! (Βασικά η ταινία ήταν sequel του WILLARD που είχε κάνει πάταγο το 1971). Το σκορ ήταν αξιοπρεπέστατο, μια μουσική ισορροπία σ’ αυτήν την παράξενη ταινία όπου έπεφτε πάνω στη μουσική ο δύσκολος ρόλος να κάνει αληθοφανή αυτή την αλλόκοτη ιστορία και να κάνει συμπαθητικό το σιχαμένο τρωκτικό. Πως τα κατάφερε; Βάζοντας τον 14χρονο Μάικλ Τζάκσον να τραγουδήσει την όμορφη μελωδία με την αιθέρια φωνούλα του κάνοντας τεράστια επιτυχία για τον πιτσιρίκο καλλιτέχνη (Νο 1 στις ΗΠΑ!) αλλά και δίνοντας τεράστια εμπορική ώθηση στην ταινία και στη μουσική της. Παρεμπιπτόντως το τραγούδι την πήρε την υποψηφιότητα για Όσκαρ. Το μιούζικαλ των Mitch Leigh, Laurence Rosenthal Man Of La Mancha εμπνευσμένη από τον Δον Κιχώτη με Σοφία Λόρεν και Πίτερ Ο Τουλ έχει ενδιαφέρον λυρικές στιγμές αλλά και κάπως απλοϊκά τραγούδια. O Lalo Schifrin είχε κι αυτός μια εκπληκτική χρονιά με το υπέροχο  Joe Kidd  ένα χαμηλότονο γουέστερν πολύ όμως μελωδικό με φίνα ενορχήστρωση που εστιάζει περισσότερο στην ψυχοσύνθεση των ηρώων παρά στην δράση, με δύο εντυπωσιακά ψυχογραφήματα όπως είναι αυτό του Joe Kidd  και της Rita τα οποία εμφανίζονται σε πολλές παραλλαγές καθόλη την διάρκεια και μοιάζει σαν να συνομιλούν μεταξύ τους,  ενώ αντίθετα στο The Wrath of God είναι πιο εξωστρεφής με περισσότερα ξεσπάσματα πιο γρήγορο ρυθμό, με ανάλαφρα θέματα αλλά εκεί που χρειάζεται ξέρει να χαμηλώνει και συμπάσχει με τους χαρακτήρες. Ο Elmer Bernstein με την οικογενειακή περιπέτεια φαντασίας The Amazing Mr Blunden έχει κάνει πάλι μια εντυπωσιακή δουλειά μελωδική και πληθωρική αλλά η παρουσίαση στο σιντί τον αδικεί. 41 λεπτά σε 26 κομμάτια με πολλά θέματα κάτω του ενός λεπτού επηρεάζουν την ακρόαση και την κάνουν  κουραστική. Πάντως όσα έχουν ικανοποιητική διάρκεια είναι άψογα και κάποτε όσοι είναι υπεύθυνοι για την κυκλοφορία θα πρέπει να καταλάβουν ότι κάτι τέτοιο προκαλεί ζημιά και στους συνθέτες μα κυρίως στην ίδια την κινηματογραφική μουσική.  Στο Jeremiah Johnson Μια από τις καλύτερες και πιο επιτυχημένες ταινίες εκείνης της χρονιάς, σκηνοθετημένη από τον Σίντνευ Πόλακ και με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ σε σενάριο Τζων Μίλιους (ΚΟΝΑΝ) για τις περιπέτειες του θρυλικού Αμερικανού θηρευτή του 19ου αιώνα έχουμε κάτι πρωτοφανή. Η μουσική γράφτηκε από δύο ηθοποιούς βασικά, που είχαν μεγάλο ταλέντο στη μουσική, τον John Rubinstein που έγραψε τα συμφωνικά μέρη και τον Tim McIntire που ασχολήθηκε με τα φολκ και τα τραγουδιστικά μέρη του σκορ. Το αποτέλεσμα ήταν ένα εξαιρετικό Αμερικάνα σκορ με φολκ στοιχεία, που έδενε τέλεια με τις υπέροχες εικόνες της Αμερικάνικης άγριας φύσης, αλλά και σαν αυτόνομη ακρόαση είναι μουσική που σε ταξιδεύει και σε μαγεύει. Ήταν στα 10 επιλαχόντα για το Όσκαρ μουσικής εκείνη τη χρονιά αλλά δεν έφτασε στην πεντάδα και δικαίως γιατί είχαμε πιο δύσκολα και απαιτητικά σκορ όπως αυτό του κλασικού συνθέτη Peter Schickele, ενός μουσικού με εντυπωσιακές δημιουργίες στο ενεργητικό του. Έγραψε μόνο ένα σάουντρακ το Silent Running ένα φιλόδοξο φιλμ επιστημονικής φαντασίας του Ντάγκλας Τράμπουλ (Όσκαρ εφέ στο 2001 του Κιούμπρικ). Η προσπάθεια ενός αστροναύτη να σώσει τα τελευταία δείγματα χλωρίδας του πλανήτη που διατηρεί μέσα στο διαστημόπλοιό του ενέπνευσε ένα σκορ με έμφαση στα κρουστά, με ασυνήθιστες ενορχηστρώσεις που δένει άψογα με τα σκηνικά και την πλοκή της ταινίας και είναι και από μόνο του ένα υπέροχο άκουσμα που θα ήταν ακόμη καλύτερο αν έλειπαν οι διάλογοι!!! Το σκορ περιλαμβάνει και δύο τραγούδια ερμηνευμένα από την ιδιαίτερη φωνή της Τζόαν Μπαέζ που εκείνη την εποχή ήταν στο απόγειο της δόξας της. Το Superfly είναι ένα τρομερά πετυχημένο σκορ γι’ αυτό το blaxploitation φιλμ για τις περιπέτειες ενός μαύρου νταβατζή και εμπόρου ναρκωτικών. Ο σπουδαίος μουσικός της soul  Curtis Mayfield έγραψε μερικά από τα θρυλικότερα soul τραγούδια όπως το ομώνυμο (Superfly) και το σάουντρακ της ταινίας έφτασε μέχρι το top 10 των τσάρτς της εποχής. Θρυλικό όσο και το SHAFT. Συνεχίζουμε με θρυλικά soul/fank jazz με το Across 110th Street ένα δυνατό αστυνομικό θρίλερ με στοιχεία blaxploitation με τον J.J.Johnson στη σύνθεση της funk/soul μουσικής. Αν όχι το καλύτερο, σίγουρα στα καλύτερα blaxploitation films που έγιναν ποτέ. Το σάουντρακ είχε μεγάλη επιτυχία κυρίως λόγω της συμμετοχής του μεγάλου Bobby Womack στα φωνητικά μέρη και στο καταπληκτικό ομώνυμο τραγούδι των τίτλων που θα έπρεπε να έχει πάρει το Όσκαρ τραγουδιού εκείνη τη χρονιά. Άπαιχτοι οι Αμερικανοί σε αυτό το είδος. Ένας ακόμη Τζαζίστας ο Tom Scott - αυτός που έπαιξε το σαξόφωνο στο TAXI DRIVER - ανέλαβε το σκορ στην τέταρτη ταινία της σειράς των πιθήκων και πιο σκοτεινή απ’ όλες. Το Conquest Of The Planet Of The Apes. Με δεδομένο ότι η ταινία διαδραματίζεται το 1991, η μουσική του χρησιμοποιεί αρκετά μη συμφωνικά στοιχεία αλλά η έμφασή της στο ρυθμό και στα κρουστά την κάνει ιδιαίτερα αποτελεσματική και ιδιαίτερα η μουσική στην αρχική σεκάνς αλλά και στις σκηνές της εξέγερσης στο φινάλε πραγματικά απογειώνουν την ταινία, ενώ σαν άλμπουμ παρόλο που  έχει μια θαυμαστή πυκνότητα και ένα ηλεκτρισμένο  συμπαγές σύνολο δεν μπορεί να συγκριθεί με τα συμφωνικά σκορ των προκατόχων του. Ένας άλλος τζαζίστας ο John Gale παίρνει τα ηνία από το διαμάντι που παρέδωσε ο Basil Kirchin και φτιάχνει κι αυτός ένα κόσμημα με την συνέχεια του Dr. Phibes ,το Dr. Phibes Rises Again. Ο Gale συνοδεύει τα διαβολικά σχέδια του δόκτορος με ένα παρεννοημένο αλλά ιδιοφυές συνονθύλευμα από μπαρόκ και ρομαντικές μελωδίες, γρηγοριανούς ύμνους, ελαφριά σουίνγκ του μεσοπολέμου και συμφωνικά ξεσπάσματα και ψιθύρους με αποκορύφωμα το αριστουργηματικό θέμα της Βουλνάβια της γοητευτικής βοηθού του Φάιμπς, μια υπέροχη μελωδία για σοπράνο συμφωνική ορχήστρα και σουίνγκ μουσική!!!. Πραγματικά απρόβλεπτοι αυτοί οι Τζαζίστες δεν ξέρεις από που να τους πιάσεις όπως και η μουσική τους. Μήπως τελικά είμαστε η μουσική μας; ο Michael Small έγραψε τη μουσική για το Child's Play ένα σκοτεινό φιλμ του Σίντνευ Λιούμετ που διαδραματίζεται σ ‘ένα σχολείο αρρένων όπου η έριδα μεταξύ δύο καθηγητών φέρνει στην επιφάνεια απρόβλεπτες καταστάσεις και ακριβώς η μουσική είναι απρόβλεπτη δύσκολη, ατονική αλλά για μια ακόμη φορά σπουδαία!!! Και ερχόμαστε στο Getaway . Το σκορ του Getaway είναι πολύ παράξενη ιστορία. Ο Πέκινπα είχε προσλάβει τον Jerry Fielding ο οποίος έγραψε περίπου 35 λεπτά μουσικής. Ο σταρ Στηβ Μακ Κουίν όμως δεν γούσταρε το σοφιστικέ σκορ του Fielding ...ήθελε κάτι πιο πιασάρικο, πιο κουλ...έτσι έβαλε την επιρροή του και έπεισε την παραγωγή να απορρίψουν το σκορ του Fielding και προσέλαβε τον Quincy Jones να γράψει καινούργιο σκορ παρά το ότι ο Πέκινπα δεν γούσταρε καθόλου. Η κατάληξη ήταν ο Jones να γράψει περίπου 20-25 λεπτά μουσικής η οποία ακούγεται σποραδικά και με κακό μοντάζ στην ταινία μιας και ο σκηνοθέτης δεν την γούσταρε καθόλου. Ο Πέκινπα έφτασε στο σημείο να δημοσιεύσει μια δημόσια απολογία στο Daily Variety ζητώντας συγγνώμη από τον  Fielding και λέγοντας πόσο πολύ του άρεσε η μουσική του...Το σάουντρακ του Jones που φυσικά έχει υπέροχη μουσική  δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε αντίθεση με το απορριφθέν σκορ του Fielding ο οποίος εκείνη την χρονιά είχε και το ατμοσφαιρικό αλλά πολύ στατικό και άνευρο The Mechanic. Άλλο ένα παράξενο της χρονιάς: Το υποψήφιο για Όσκαρ μουσικής Napoleon and Samantha του Buddy Baker δεν έχει κυκλοφορήσει ποτέ σε κανένα φορμά!!!

Γαλλια: Αν και οι Γάλλοι κατέβηκαν χωρις τους δυο μεγάλους επιθετικούς  - Delerue, Legrand - που είτε είχαν ακυκλοφόρητα σκορ είτε πολύ μικρής διάρκειας, οι υπόλοιποι της παρέας τράβηξαν την ομάδα και έκαναν τις απουσίες των υπόλοιπων δύο να περάσουν απαρατήρητες. Πρώτος και καλύτερος ο αρχηγός Maurice Jarre  ο οποίος έχασε στο τσακ την υποψηφιότητα για το σκορ του στο Life and times of judge Roy Bean  του John Huston (την πήρε για το τραγούδι όμως), ένα σκορ στη μανιέρα του συνθέτη (βαλς ρυθμός με διάφορες παραλλαγές) αλλά πολύ ταιριαστό με το σατιρικό και αρκετά πολιτικοποιημένο φιλμ του μέγιστου σκηνοθέτη. Τα Red Sun και Pope Joan φιγουράρουν πάντα στις λίστες με τα αγαπημένα σάουντρακ του συνθέτη και πραγματικά το μουσικό τους αποτέλεσμα είναι θαυμαστό, καινοτόμο  και προχωρημένο. Ο  Philippe Sarde δίνει κι άλλο εικοσάλεπτο αριστούργημα με το César and Rosalie πάλι για φιλμ του Κλωντ Σοτέ με Υβ Μονταν και  Ρομύ Σνάιντερ. Το βασικό θέμα είναι το πρώτο tribal τέκνο theme που γράφτηκε ποτέ για ταινία! Πρέπει να έπαιρνε τρελά παραισθησιογόνα ο Φιλίπ ο γίγας τότε. Αφήνουμε αυτή την επίδειξη τόλμης και ρίσκου και περνάμε στο Liza,  το έπος του Μάρκο Φερέρι με Μαστρογιάννι -Ντενέβ ...Το σκορ είναι ένα  ελαφριάς  τζαζ όχι κάτι σπουδαίο και  μπήκε ατόφιο και σε άλλη ταινία του Φερέρι το LA DERNIER FEMME (1976). Και αφήνουμε την Liza,  για να πάμε σε άλλη μια γυναίκα. Την Hellé ένα φιλμ του Ρότζερ Βαντίμ. Εδώ ο Sarde είναι γράφει 30 λεπτά μουσικής με μια ευαισθησία και έναν ερωτισμό που σε τσακίζει. Περνάμε στον ελαφρύ Francis Lai ο οποίος ακόμη και για το Jaws να έγραφε μουσική το ύφος του δεν θα το άλλαζε με τίποτα. Στο And Hope to Die του Ρενέ Κλεμάν κάνει μια προσπάθεια στην αρχή να γίνει βαρύς αλλά μετά τον πιάνουν τα δικά του με τις απλές μελωδίες και την αέρινη ενορχήστρωση. Πάντως εξαιρετικό άλμπουμ ότι και να λέμε. Ακόμη πιο ελαφρύ στα πρότυπα του Quincy Jones είναι το L'aventure c'est l'aventure του Κλωντ Λελούς με τους Ζακ Μπρελ και Λίνο Βεντούρα και ένα σούπερ τραγούδι τραγουδισμένο από τον μέγιστο Τζόνι Χαλιντέι.

Ελλάδα: Να που ο Μίκαρος μας βάζει στον παγκόσμιο χάρτη με δύο σκορ του. Το ένα αριστούργημα και το άλλο κάπως πιο εσωτερικό.  Το State of Siege τσακίζει και σπέρνει. Ο Goldsmith πρέπει να το άκουσε εκατομμύρια φορές και να δημιούργησε το δικό του έπος, το  Under Fire που χρωστάει πολλά στον Μίκη. Ανεπανάληπτο βασικό θέμα ( Μαρς με σφύριγμα, κιθάρες, χορωδίες  και τύμπανα) , αριστουργηματική επεξεργασία (Μόλις 9 κομμάτια για 32 λεπτά), love theme από τα κορυφαία που έχουν γραφτεί ποτέ  και πληθώρα θεμάτων και μελωδιών. Η ταινία του Γαβρά για τη δικτατορία της Χιλής είχε μια απίστευτη σύνθεση στο οπλοστάσιό της  αλλά ο κομπλεξικός σκηνοθέτης έβγαλε όλη την ηρωική μουσική και το φιλμ έμεινε κενό. Μόνο στο άλμπουμ καταλαβαίνει κανείς την ιδιοφυΐα του Μίκη και γιατί οι Αμερικανοί του πρόσφεραν βίλες, σοφέρ και εκατομμύρια για να εγκατασταθεί στο Χόλυγουντ. Αλλά ο δικός μας προτίμησε την πολιτική και τα τραγουδάκια του καφενείου.  Α ρε Μίκη… Το δεύτερο φιλμ του, το Tito με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον μια ταινία για τον στρατάρχη Κομμουνιστή έχει μια πιο διακριτική προσέγγιση, πιο εσωτερική, πάλι με ένα κορυφαίο love theme, αλλά δυστυχώς η κακή ηχογράφηση δεν το αφήνει να απογειωθεί.

Ρωσία: Στην Ρωσία η πιο γνωστή δουλειά δεν ήταν άλλη από την ταινία σταθμό του Αντρέι Ταρκόφσκι, το Solaris. Η μουσική του Edward Nicolay Artemyev του μόνιμου συνεργάτη και του Ταρκόφσκι και του Μιχάλκοφ  βασίζεται στο Chorale Prelude in F-Minor του Μπαχ. Ναι μεν σούπερ ατμοσφαιρικό στην ταινία αλλά στην ουσία δεν είναι πρωτότυπο.

Γερμανία: Οι Γερμαναράδες εκπροσωπούνταν από τον θρυλικό Βέρνερ Χέρτζοκ και το μυθικό  Aguirre: The Wrath Of God ένα τιτάνιο  προγκρέσιβ άμπιεντ σκορ από τους κράουτ ροκ  Popol Vuh , όπως σε όλες τις ταινίες του γίγαντα Χέρτζογκ. Σπουδαίο σκορ.

Αγγλία: Η θρυλική εταιρεία Hammer προσπαθεί να κρατηθεί με νυχιά και με δόντια στην ζωή και τι λέτε πως κάνει; Παίρνει τον κορυφαίο ηρώα της τον Δράκουλα και τον τοποθετεί στο swinging London της δεκαετίας του 70, όπως επίσης και τη μουσική!!! Ξεχάστε λοιπόν τα συμφωνικά κρεσέντο του Bernand. Στο  Dracula A.D. 1972 Ο Mike Vickers, μέλος των MANFRED MANN ενός από τα δημοφιλέστερα prog rock συγκροτήματα της εποχής, κλήθηκε να γράψει ένα σκορ με μοντέρνο ύφος και με τη βοήθεια του βετεράνου Φίλιπ Μαρτέλ στην συμφωνική ενορχήστρωση, έδωσε ένα πρωτότυπο και ιδιαίτερα λειτουργικό σκορ με κάποιες εξεζητημένες και απίθανες προτάσεις  στην φρέσκια αυτή ιδέα. Αν και η χρονιά ανήκει στους Ιταλούς, οι Άγγλοι έχοντας τιεκτιμένη ταχύτητα από πέρυσι κοντράρισαν στα ίσα τους μπλε, όχι μόνο με τον John Barry που έδωσε μόνο  δύο, αλλά εξαιρετικά σάουντρακ, αλλά και με τους υπόλοιπους από τους οποίους κάποιοι δώσανε πολύπλοκα συμφωνικά σκορ επικών καταβολών. Και ξεκινάμε πρώτα με το σπαρακτικό έπος του Richard Rodney Bennett ο όποιος αδικήθηκε πατόκορφα. Προτάθηκε για το BAFTA αλλά στα Όσκαρ nada...Ο σπουδαίος βρετανός  υπογράφει ένα συμφωνικό ποίημα  με ένα από τα χαρακτηριστικότερα θέματα στην ιστορία του κινηματογράφου. Το Lady Caroline Lamb είναι ένα συγκλονιστικό σκορ στο οποίο θα βρείτε και το σπαρακτικά λυρικό κομμάτι Elegy for viola & orchestra όπου το θεωρώ ένα από τα δέκα καλύτερα που έχουν γραφτεί ποτέ. Συνεχίζουμε με το επικό Antony and Cleopatra του John Scott ένα σκορ γοτθικής και μεσαιωνικής ατμόσφαιρας που θυμίζει το Lion in Winter και το Last Valley του Τζων Μπάρι. To υποψήφιο για Όσκαρ Sleuth του John Addison  είναι ένα κορυφαίο θεατρικό του Anthony Shaffer διασκευασμένο σε σενάριο από τον Χάρολντ Πίντερ, σκηνοθετημένο από τον Tζόζεφ Μάνκιεβιτς και με πρωταγωνιστές Λόρενς Ολίβιε -Μάικλ Κέιν. Η μουσική υπογραμμίζει την υπερβολή της ιστορίας με έναν μπουφόνικο τρόπο διατηρώντας τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα, αλλά αυτή η αρρώστια να μπαίνουν και διάλογοι επάνω στην μουσική πρέπει να απαγορευτεί με στρατιωτικό νόμο.  Το Όσκαρ που πηγαίνει στον  παν- καλλιτέχνη Chaplin για το  Limelight πηγαίνει μόνο σαν τιμής ένεκεν και όχι σαν μουσικό αποτέλεσμα για μια ταινία που είχε γίνει είκοσι χρόνια πιο πριν, είχε απαγορευτεί για τα γνωστά σκάνδαλα και προβλήθηκε το 1972! Υπάρχει βέβαια ένα μνημειώδες θέμα που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει και το οποίο σε σακατεύει, αλλά εντάξει… Ο ικανότατος Roy Budd που πέρυσι είχε τρία σκορ διαμάντια φέτος κάνει πάλι το θαύμα του. Δυο σάουντρακ φωτιά και αυτά. To Τζειμςμποντικής χροιάς Fear Is The Key μια  ταινία  βασισμένη σε βιβλίο του Άλιστερ Μακλην που έπαιζε ο Μπάρυ Νιούμαν στα πολύ καλά του. Το σκορ αυτό του Budd είναι ένα ακόμη εξαιρετικό έργο με μοντέρνα ενορχήστρωση και μεγάλη ορχήστρα με έμφαση στην μελωδία και είναι σαν να ακούς John Barry και Lalo Schifrin μαζί, όπως και το The Carey Treatment,  που γύρισε ο Μπλέηκ Έντουαρντς τελείως έξω από το σύνηθες ελαφρύ του ύφος με πρωταγωνιστή τον Τζέημς Κόμπερν, απλά όμως αυτή την φορά προσθέστε στο ύφος και τον Quincy Jones και έχετε δυο αριστουργήματα της ελαφριάς μουσικής που δεν πρέπει να λείπουν από την δισκοθήκη σας. Και πάμε στον John Barry που την περσινή χρονιά διέλυσε τα πάντα. Φέτος είχε το μιούζικαλ Alice's Adventures in Wonderland και το The Public Eye του Κάρολ Ρίντ με την Μία Φάροου σε σενάριο του Πίτερ Σάιφερ βασισμένο πάνω σε  δικό του θεατρικό.. Πρόκειται για μια αποθέωση της ρομαντικοδαρματικής σχολής με μελαγχολικές τάσεις όπως μόνο ο κορυφαίος του είδους Barry μπορεί να κάνει. Κι εδώ η καθαρή μελωδία μα και η εμμονή στην ανάπτυξή της με ντελικάτη ενορχήστρωση είναι σε μέγιστα επίπεδα όπως σε όλα τα σκορ του κορυφαίου  Άγγλου συνθέτη. Το Sitting Target είναι ένα σκληρό και βαρύ θρίλερ του Ντάγκλας Χίκοξ με τον Όλιβερ Ριντ σε τροχιά σκληρής εκδίκησης, και τον Stanley Myers να γράφει ένα βαρύ και δυσοίωνο σκορ με ρυθμό αργό και σκοτεινό σαν την εκδίκηση που σχεδιάζει ο Όλιβερ  Ρίντ. Για το τέλος άφησα το Frenzy του Άλφι Χίτσκοκ. Τη μουσική έγραψε ο πολύ αξιόλογος  βρετανός  συνθέτης Ron Goodwin αφού ο Χίτσκοκ και η αρχική του επιλογή ο Henry Mancini τα έσπασαν χωρίς να προσδιοριστεί ποτέ ο αληθινός λόγος. Το σκορ του Μαντσίναρου έχει ίσως το κορυφαίο θέμα που έχει κάνει ποτέ ο ιδιοφυής Αμερικάνος αλλά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν άρεσε στο Χίτσκοκ μιας και ο  Goodwin που έγραψε μετά την μουσική πάλι σε συμφωνική ορχήστρα πάτησε. Και τα δύο σκορ δεν κυκλοφόρησαν ποτέ παρά μόνο τα βασικά τους θέματα. Όσο ιδιοφυής και να είναι ο Nino Rota  με το Godfather  δεν μπορεί να συγκριθεί με τα συμφωνικά έπη του Bennett και κυρίως του Scott. Ναι μεν μεγάλη τέχνη η αφαίρεση και η δωρικότητα αλλά επίσης μεγάλη τέχνη και η  επική, πολύπλοκη συμφωνική μουσική. Αν έκρινα με βάση την ταινία ο Rota θα έπαιρνε την πρώτη θέση, μα ο Scott στο άλμπουμ είναι άπαιχτος.

ΟΣΚΑΡ           Limelight-Charles Chaplin, Raymond Rasch, Larry Russell

Images-John Williams

Napoleon and Samantha-Buddy Baker

The Poseidon Adventure-John Williams

Sleuth- John Addison

TOP - 10

1.  “Antony And Cleopatra” – John Scott

2. “Lady Caroline Lamb”- Richard Rodney Bennett

3. “Brother sun sister moon”- “The Valachi Papers” – “A Reason to Live, A Reason to Die” -  Riz Ortolani

4. “The Godfather” - Nino Rota

5. “Life and times of judge Roy Bean”- “Pope Joan”- “Red Sun”- Maurice Jarre 

6. “Milano Calibro 9” - Luis  Bacalov

7. “The Professor” - Mario Nascimbene

8. “Images” -  “Pete & Tillie” - John Williams

9. “State of Siege” – Mikis

10. “Joe Kidd” – “The Wrath of God” - Lalo Schifrin

                            

                

ΑΚΟΥΣΤΕ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΣΑΟΥΝΤΡΑΚ ΕΚΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

                                  Δείτε τον Χρίστο Παπαγεωργίου να κάνει μια εντυπωσιακή ανάλυση της μυθικής πλέον ταινίας και μουσικής.

Ακούστε την Φουρτουνέλα και κάντε τις συγκρίσεις σας.