Ο Βράχος του Μάικλ Μπέι

                                   Ο ΒΡΑΧΟΣ

                                                       του Μάικλ Μπέι

                                            (Βράχο-βράχο τον καημό μου)

Έχω δει αυτή την ταινία πάνω από 35 φορές. Το λέω αυτό, γιατί μέχρι τις 35 τις μέτραγα. Όταν την είχα δει στο σινεμά ήμουν μαθητής της Β΄ Λυκείου και είχα υπερενθουσιαστεί. Ήταν η αγαπημένη μου περιπέτεια. Aκόμα και σήμερα κάθε φορά που την πετυχαίνω στην τηλεόραση κάθομαι και τη βλέπω. Και πραγματικά, είναι όντως μια καταιγιστική περιπέτεια η οποία χάρη στον ιλιγγιώδη ρυθμό της, στην ασφυκτική δράση της, στο πρωταγωνιστικό τρίο και στην εκπληκτική μουσική του Χανς Ζίμερ σε καθηλώνει, και σε καθηλώνει τόσο πολύ ώστε ξεχνάς πως ένας άνθρωπος που ήταν φυλακή για 30 χρόνια, μπορεί να τρέχει, να δίνει μπουνιές, να οδηγεί τζιπ και να ξεκάνει ολόκληρη διμοιρία από επίλεκτους πεζοναύτες. Εντάξει, λες, Σον Κόνερι είναι αυτός, S.A.S., δεν έχει σημασία ότι είναι συνταξιούχος Μποντ, αλλά το ότι είναι Μποντ. Αλλά το πρόβλημα της ταινίας είναι αλλού.

Εκείνο τον καιρό δεν με ενδιέφερε πολύ η πολιτική μιας ταινίας, δηλαδή τι μηνύματα περνάει. Ειδικά στην περιπέτεια. Ήθελα απλά να περνάω καλά την ώρα μου όπως όλοι οι πιτσιρικάδες. Αργότερα, βλέποντάς την ξανά και ξανά, όσο μεγάλωνα διαπίστωσα με χαρά μου ότι είναι από τις λίγες περιπέτειες που ο κακός είναι Αμερικάνος, δεν είναι τρομοκράτης από το Πακιστάν, το ιράν, τη Συρία, δεν είναι κομμουνιστής, και πρόκειται τελικά για έναν κακό πολύ συμπαθή,ο οποίος στην ουσία είναι καλός γιατί τα βάζει με την αμερικάνικη κυβέρνηση. Πραγματικά, εκπληκτικό εύρημα, και κάποιον που μπορεί να είναι ελαφρά πολιτικοποιημένος, αμέσως τον κερδίζει. Ο «Βράχος», λοιπόν, δεν ξεχωρίζει μόνο για την αδρεναλίνη του αλλά και για το ιδεολογικό του περιεχόμενο. Είπαμε όλοι: «Mα είναι δυνατόν να βγαίνουν τέτοιες ταινίες στην Αμερική και να στρέφονται εναντίον της ενώ οι περισσότερες στρέφονται εναντίον άλλων χωρών;»

Ας δούμε όμως λίγο πιο προσεκτικά την ταινία. Όπως είπαμε, βάλλει εναντίον της αμερικάνικης κυβέρνησης. άρκεί αυτό για να την κάνει καλή ταινία; Ρίξτε όμως μια πιο προσεκτική ματιά στην ταινία και κάντε άλλη ερώτηση.

Για ποιο λόγο ο κακός συμπαθής στρατηγός Χάμελ είναι εναντίον της κυβέρνησής του; Ο ίδιος λέει την ώρα που συνομιλεί με τον προσωπάρχη του Λευκού Οίκου: «83 πεζοναύτες αναγνώρισης πέθαναν υπό τις διαταγές μου. 47 στο Λάος και στη ν. Κίνα. Όταν εσύ ήσουν 9 χρονών εγώ έκανα μυστικές επιχειρήσεις στην Κίνα κι ήμουν υπεύθυνος για 200 θανάτους. Θυμάσαι την επιχείρηση «καταιγίδα της ερήμου»; Τις έξυπνες βόμβες που έδειχνε το CNN; Οι άντρες που φώτιζαν με λέιζερ τους στόχους, 20 από αυτούς αφέθηκαν να σαπίσουν στη Βαγδάτη. Χωρίς σύνταξη για την οικογένειά τους, χωρίς παράσημα. Πέθαναν για την πατρίδα τους χωρίς στρατιωτική κηδεία. άυτό είναι απαράδεκτο». Να, λοιπόν, τι θέλει ο στρατηγός Χάμελ, και πίσω του η ταινία που τον παρουσιάζει σαν συμπαθή: Όλους τους μακελάρηδες μισθοφόρους που μακελεύουν άμαχους να τους φέρεστε με το γάντι γιατί είναι ήρωες που πολεμάνε για την πατρίδα τους. να τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια. Μιλάμε για ντρίπλα αλά Μαραντόνα, για προσποίηση αλά Τζόρνταν που κανείς, μα κανείς, δεν κατάλαβε. Ούτε κι εγώ ο ίδιος από τα 16 μέχρι τα 25. Και ο τρόπος με τον οποίο πεθαίνει ο Χάμελ, σε αργή κίνηση με θλιμμένη μουσική είναι σαν να σου λέει: «Σεβασμός, τώρα πεθαίνει ένας ήρωας». Τίθεται όμως ένα θέμα. άπό τη στιγμή που κανείς δεν κατάλαβε την προσποίηση, τι πειράζει; Είναι δηλαδή σαν να μην υπάρχει. Αυτοί που δίνουνε λεφτά για να γυριστεί μια τέτοια ταινία δεν τους νοιάζει αν ο έφηβος ή ο αφελής ενήλικος θα πιάσει το νόημα. Τους νοιάζει να φανεί ο Χάμελ –εκπληκτικός, ο Εντ Χάρις– καλός. Ήρωας. Και το πέτυχαν. Ε, τι; Mαλάκες είναι; Όντως, ο Χάμελ στα μάτια του κόσμου φαίνεται ήρωας. Κακή είναι η κυβέρνηση που σε αυτόν και στους κομάντος του δεν πρόσφερε ούτε μια στρατιωτική κηδεία, ούτε έδωσε λεφτά στις οικογένειές τους. Την ίδια ακριβώς προβληματική είχε και μια άλλη μεγάλη περιπέτεια που άφησε εποχή, το «Ράμπο 1». Όντας το πρώτο Ράμπο ήταν και εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία. Στην κύρια πλειοψηφία τους οι κριτικές που απέσπασε η ταινία ήταν θετικές. Και σαν κατασκευή ο Ράμπο ήταν πολύ αξιοπρεπής. Είναι, ίσως, η μόνη περιπέτεια «ένας εναντίον όλων» που ήταν τόσο αληθοφανής.

Αυτό στην επιφάνειά της, γιατί στην ιδεολογία της είναι το ίδιο φασιστική όσο και «ο Βράχος» και έχουν ακριβώς την ίδια πολιτική γραμμή.

Ο Ράμπο, λοιπόν, που έχει πολεμήσει στο Βιετνάμ και έχει διακριθεί, επιστρέφει στην πατρίδα του και αντιμετωπίζεται εχθρικά από την τοπική αστυνομία και τους κατοίκους. Από τον τρόπο με τον οποίο είναι φτιαγμένη η ταινία, ο «καλός» είναι ο Ράμπο και ο «κακός» είναι η αστυνομία. Ο Ράμπο και ο Χάμελ είναι ήρωες και αυτό αποδεικνύεται και από την ηρωική μουσική του Τζέρι Γκόλντσμιθ που μπαίνει στα κατάλληλα σημεία. Σου λέει: «Είναι δυνατόν η αστυνομία να φέρεται έτσι σε κάποιον που πολεμάει στο Βιετνάμ για την πατρίδα του;» Και λέω τώρα εγώ. Γιατί δηλαδή; Πώς θα έπρεπε να του συμπεριφερθούν; να του στρώσουν κόκκινο χαλί και να πουν «καλώς το παιδί που μακέλεψε κόσμο»; Τι δουλειά είχε στο Βιετνάμ; Δεν το κατάλαβα. Και πολύ καλά μάλιστα του φέρονται. Αντί να τον αρχίσουν στις σφαλιάρες, κάθονται και τον χαϊδεύουν. Αλλά όχι, οι μακελάρηδες, οι σφαγείς, είναι ήρωες. «Σφαγείς», τελοσπάντων, ούτε αυτό δεν μπόρεσαν να κάνουν. Τους ξεκάνανε οι κοντοστούπηδες κι ας μην ήταν φουσκωτοι. Βλέπετε, λοιπόν, πως οι δύο ταινίες μοιάζουν πολιτικά σαν δύο σταγόνες νερό. Τελοσπάντων όσοι συμφωνούν με τον πόλεμο στο Βιετνάμ και τις επεμβάσεις σε ιράκ, άφγανιστάν, κ.α. έχουν κάθε δικαίωμα να τις θεωρούν ταινιάρες. Οι υπόλοιποι που έχουν διαφορετική άποψη και είναι με τον Μοχάμεντ Άλι –όπως είμαι κι εγώ–, που προτίμησε να χάσει τον τίτλο του παρά να πάει στο Βιετνάμ, θα τις βρουν ιδεολογικά επικίνδυνες. Πάντως, πέρα από την ιδεολογική αντίληψή της, ο «Βράχος» σαν περιπέτεια είναι σκέτη απόλαυση. 

 

                                           
                                             Los Angeles Times -Kenneth Turan


 Slick and forceful, largely unconcerned with character, eager for any opportunity to pump up the volume both literally and metaphorically, The Rock is the kind of efficient entertainment that is hard to take pleasure in.



                                                 Washington Post- Desson Thomson
                             A violence-intoxicated, far-fetched, morally corrupt drama.

                                                     Washington Post Hal Hinson

If, at odd moments, The Rock is better than tolerable, it is usually because of its stars.

                                           The New York Times-Elvis Mitchell

 

Seldom is it clearer that a film is nothing more than high-gloss jokey escapism, or that when visual cliches are this relentless they become weirdly fascinating in their own right.