THE THIN RED LINE
HANS ZIMMER
(Συμφωνία σε 10 μέρη)
Η κριτική αφορά το αυθεντικό
άλμπουμ και όχι την special edition
Μια ανελέητη καταβύθιση στα υπόγεια της ανθρώπινης ψυχής
, μια αέναη μάχη μεταξύ φωτός και σκιάς, ένα έπος για την αιώνια διαδρομή του ανθρώπου
να βγει από το σκοτεινό τούνελ, μια διαδρομή στις πιο βαθιές και αθέατες πλευρές
του μυαλού και τέλος ένα φιλοσοφημένο έπος που όμοιό του δεν έχει δει η κινηματογραφική
μουσική.
Το έργο ξεκινάει
με το The Coral Atoll με μια σκοτεινά υποβλητική
εισαγωγή θρησκευτικής εμβέλειας, αλλά μετά την κορύφωση του εκκλησιαστικού οργάνου,
η σύνθεση μαλακώνει και μια εντελώς γαλήνια μελωδία ξεπροβάλει σαν ήλιος μετά
την συννεφιά κάνοντας δειλά δειλά την εμφάνισή της. Η μελωδία όσο περνάει ο χρόνος
ξεθαρρεύει όμως στο 4:30 η συννεφιά επανέρχεται για να την εξαφανίσει. Συνεχίζοντας
την απειλητική της πορεία για δυο λεπτά κυριεύει σιγά σιγά με πένθιμη και σκοτεινή
επέλαση όλα τα αρώματα και τα χρώματα που μας πρόσφερε η μελωδία του φωτός.
Όμως κάπου εκεί θα την συναντήσουμε να ξεφεύγει από μια χαραμάδα. Η ευχάριστη μελωδία
θα επανέλθει πολύ ντροπαλά, αλλά αυτήν την φορά δεν θα είναι μόνη της όπως στην
αρχή. Η σκοτεινή σύνθεση θα είναι κι αυτή παρόν προσπαθώντας να της επιβληθεί.
Όμως το φως καθώς θα περνάει στα έγχορδα
θα αρχίσει να γίνεται ολοένα και πιο κυρίαρχο.
Στο The
Lagoon έχουμε πάλι μια θρησκευτική εισαγωγή από καμπάνα
και φωνή σαν να αντικρίζουμε εικόνες αποκάλυψης
και καταστροφής. Σκοτεινές συγχορδίες προστίθενται και το σκηνικό της φρίκης μεγαλώνει…Αν
κλείσετε τα μάτια θα μπορέσετε να δείτε ερειπωμένη γη, εξαερωμένα πτώματα καμένα
σπίτια…Η ελπίδα εμφανίζεται στο 2:24 σαν κάπου από μακριά μέσα σε όλη αυτήν την
τραγωδία να βλέπουμε ένα ζευγάρι να χορεύει ή ένα παιδί να παίζει. Αυτή η ελπίδα
θα συνοδεύει όλη την σύνθεση μέχρι και το φινάλε της . Μια σύνθεση γαλήνια και ήρεμη,
αργή στην εξέλιξή της σαν τα λουλούδια
να επανέρχονται ένα προς ένα, σαν μια πεταλούδα που γίνονται δύο, τρεις
,τέσσερις και ερωτοτροπούν τρυφερά με
τους ανθούς, σαν το γλυκό αεράκι να επανέρχεται και να χαϊδεύει τις μαραμένες καρδιές των πεσμένων φύλλων και να τους δίνει
πνοή…αυτά και άλλα τόσα πολλά μέσα απ’ αυτό το θέμα…
Το Journey To The Line είναι το πιο διάσημο θέμα και ένα από
τα καλύτερα που έχουν γραφτεί ποτέ. Πρόκειται για ένα διαλεκτικό κομμάτι που δεν
ξέρεις ακριβώς τι είναι. Που αφήνει αναπάντητα ερωτήματα όπως τα μεγάλα έργα τέχνης.
Που παρόλο που είναι για ταινία η φόρμα του είναι “καθαρή”. Δεν έχει περιεχόμενο
δηλαδή. Δεν θυμάμαι μέσα στην ταινία που ακούγεται, γιατί την εχω δει μόνο δυο φορές
αλλά σαν αυτόνομη ακρόαση ο καθένας μπορεί να το ερμηνεύσει όπως θέλει. Και
αυτό θα πει να είσαι μεγάλος μουσικός. Να μην μένεις μόνο μέσα στην ταινία, να
μην χάνει την δύναμή της η μουσική όταν οι εικόνες σβήνουν αλλά να αποκτάει σάρκα,
να γίνεται μια οντότητα ακόμη πιο δυνατή, ακόμη πιο θαρραλέα ακόμη πιο ρωμαλέα.
Τι έχουμε λοιπόν εδώ; Όπως το λέει και ο ίδιος ο τίτλος έχουμε να κάνουμε με
ένα ταξίδι. Το ταξίδι προς την γραμμή. Θα κάνουμε ένα πείραμα. Ξεχάστε την ταινία.
Βγάλτε την τελείως από το μυαλό σας. Κλείστε λοιπόν τα μάτια και αφεθείτε. Τι ακριβώς
είναι αυτό το ταξίδι; Τι ακριβώς είναι
αυτή η γραμμή; Η σύνθεση ξεκινάει διακριτικά και ήσυχα για να κορυφωθεί έξι λεπτά
αργότερα. Η μελωδία όσο θα κυλούν τα δευτερόλεπτα θα αναπτύσσεται, θα μεγαλώνει
θα γιγαντώνεται και στο τέλος θα κορυφωθεί και θα χαθεί. Τι ακριβώς μας λέει η μελωδία;
Τι ακριβώς είναι αυτό το ταξίδι; Είναι η διαδρομή του ανθρώπου να ξεφύγει από
το σκότος και να φτάσει στο φως; Να ξεπεράσει την ανθρώπινη σάρκα του και να γίνει ένα πνεύμα, να συντρίψει την
υλική του υπόσταση και να γίνει πνεύμα; Να συντρίψει τις δυσκολίες φτάνοντας
στον στόχο του; Είναι η διαδρομή του Χριστού για την σταύρωση και την ανάσταση;
Ή είναι η διαδρομή από το φως στο σκοτάδι; Προς το κάτι εφιαλτικό που κορυφώνεται
όσο ταξιδεύουμε μέσα του; Είναι το ταξίδι προς τα που; Προς τα πάνω ή προς τα κάτω;
Προς το καλό ή κακό; Βρεθήκαμε μπροστά σε μια κορύφωση, ναι βεβαία. Ποια είναι
αυτή η κορύφωση; Βρεθήκαμε μπροστά σε ένα καμένο χωριό ή ήρθαν ενισχύσεις και
μας έσωσαν; Βλέπουμε την Ιθάκη από το πλοίο ή βρισκόμαστε μπροστά στην Σκύλλα
και την Χάρυβδη; Είναι λοιπόν η διαδρομή ενός ανθρώπου ή ενός στρατού ; Η διαδρομή
της ανθρωπότητας ή διαδρομή του σύμπαντος; Φτάνουμε στο καλό ή το κακό; Γίναμε άνθρωποι
ή τέρατα; Αυτά και αλλά ενδιαφέροντα ερωτήματα
χωρις να τα απαντάει βάζει τούτη η σύνθεση του Ζίμερ. Μα δεν τελειώνει εκεί.
Μετά λοιπόν την έκρηξη έχουμε ένα μελαγχολικό αντάτζιο…ένα λυρικό και ελεγειακό
θέμα που ειρηνεύεται από έγχορδα. Κι εδώ
έχουμε κι άλλα ερωτήματα. Τι είναι αυτό που μας λένε τα έγχορδα; Νικήσαμε ή χάσαμε;
Γιατί θρηνούν; Μήπως επειδή το κακό γιγαντώθηκε και αντικρύζουμε ανήμποροι την παντοκρατορία
του ή κλαίνε γιατί βρεθήκαμε νικητές αλλά
με τρομακτικές απώλειες; Ούτε κι εδώ περνούμε απάντηση. Ή μάλλον την απάντηση
την δίνει ο Καζαντζάκης. Που ούτε κι αυτός δίνει απάντηση…
«Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: θα νικήσουμε, θα νικηθούμε;
Πολέμα!»
Ή
«Νίκησα; Νικήθηκα; Τούτο μονάχα ξέρω: είμαι γεμάτος
πληγές και στέκομαι όρθιος.
Στην special edition έχουμε
το ίδιο θέμα κατά δυο λεπτά μεγαλύτερο με τίτλο Attack On The Bivouac (Long
Version) 11:03.
Στο επόμενο θέμα Light
η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Φως.
Μια σύνθεση γεμάτη ζωή, γεμάτη μέλλον, γεμάτη έρωτα, γεμάτη αγάπη. Πουθενά εδώ
δεν θα δείτε τίποτα σκοτεινό ,τίποτε απειλητικό. Όλα φως και ελπίδα.
Το Beam είναι
μια σύνθεση του John Powel και δεν έχει την δύναμη που έχουν οι συνθέσεις
του Ζίμερ. Ίσως επειδή είναι κομμένη κατά το ήμισυ. Η διάρκειά της είναι 3:44 ενώ
στην special edition λέγεται Concerto For Beam (Extended Version) και είναι διάρκειας 6:09. Όμως και σε αυτό θέμα
διακρίνουμε πάλι το παιχνίδι μεταξύ καλού και κακού. Το πρώτο μέρος είναι
δυσοίωνο, βαρύ και καταθλιπτικό ενώ στο δεύτερο
μέρος έχουμε κάτι να πάλλεται, κάτι να κινείται …
Στο Air έχουμε σφυριές από τύμπανα και ύφος δραματικό και πολεμικό. Τα τύμπανα του πολέμου
ηχούν πιο σκοτεινά και απειλητικά από ποτέ. Λες και έχουμε απέναντί μας την στρατιά
των νεκρών και είναι αδύνατο να ξεφύγουμε. Είμαστε σε ένα αδιέξοδο όπου είμαστε
καταδικασμένοι.
Στο Stone In My Heart κάνει την είσοδό της για πρώτη φορά μια νέα ευχάριστη μελωδία, σαν η ελπίδα να ξαναζωντάνεψε, η οποία
συνοδεύεται στο buground από
μια γρήγορη κίνηση εγχόρδων. Όσο το ταξίδι προχωράει η κίνηση μεγαλώνει όπως
και ο όγκος της μελωδίας και κορυφώνεται με την μελωδία να ερμηνεύεται από ένα βιολί
τονίζοντάς μας έτσι τα ωραία της ζωής. Μια σύνθεση γεμάτη χάρη και αρμονία με θερμά
χρώματα και φιλικές εικόνες.
Στο The village η μελωδία του ταξιδιού επανέρχεται μετά από
μια ευχάριστη εισαγωγή όμως με πιο ζεστή ενορχήστρωση και πιο όμορφη εξέλιξη.
Ίσως να βρισκόμαστε στο τέλος του ταξιδιού…
Στο Silence έχουμε μια ξεκάθαρη επανάληψη της μελωδίας του ταξιδιού
χωρις εισαγωγές και ομορφιές . Όπως ακριβώς και στο Journey To The Line με δυο διαφορές όμως. Η κορύφωσή
του δεν είναι τόσο έντονη και με το που τελειώνει το θέμα μπαίνει η μελωδία της
ελπίδας που βρίσκουμε στο Stone In My Heart
για λίγο η οποία χάνεται κι αυτή με την σειρά της για να δώσει την θέση
της πάλι σε ένα συννεφιασμένο τοπίο, σε μια φωτιά που έρχεται…
Όμως το έπος του Ζίμερ
θα τελειώσει με τον πιο ευφάνταστο τρόπο. Με παιδικές Μαλαισιανές χορωδίες
να τραγουδούν έναν εύθυμο σκοπό. Αυτή είναι η απάντηση…Αν ο ιδρυτής του υπερρεαλισμού
Αντρέ Μπρετόν είχε δηλώσει το περίφημο "Ο Άνθρωπος είναι η απάντηση όποια
κι αν είναι η ερώτηση" , σε αυτό το έργο έχουμε την ίδια πρόταση αλλά βγάζουμε
την λέξη άνθρωπος και βάζουμε αυτή του παιδιού…Για να ξαναβρούμε πάλι τον
Καζαντζάκη.
«Αν έστω και ένα παιδί σε κάποια άκρη του κόσμου πεθαίνει
από την πείνα ή από τον πόλεμο, τότε ο πολιτισμός μας έχει αποτύχει οικτρά»
Τελευταίο κομμάτι είναι Sit Back And Relax μια σύνθεση του Francesco Lupica ένα μέτριο θέμα
που δεν έχει καμία θέση με τα υπόλοιπα.
Όταν ο Σοστακόβιτς
έγραψε την περίφημη συμφωνία αριθμός 7 που είχε τίτλο “Η πολιορκία του Λένιγκανρτ”
την έγραψε για να τονώσει το ηθικό των πολιορκημένων και μέσω της μουσικής να έχουν
μια ψυχολογική ανάταση για να πολεμήσουν καλύτερα. Η εβδόμη συμφωνία λοιπόν
είναι περιγραφική μουσική. Μας περιγράφει μια κατάσταση, όπως η Ιεροτελεστία
της άνοιξης, ή ο Αλέξανδρος Νιέφσκι. Υπό αυτή την έννοια εκτείνονται σε “στενά”
πλαίσια. Δεν είναι όπως η “καθαρή” μουσική του Μπετόβεν ,του Μότσαρτ του Χάιντν
κλπ όπου δεν έχουν περιεχόμενο και ο καθένας
βάζει το περιεχόμενο που θέλει. Εδώ όμως είναι και το μεγαλείο. Το γεγονός πως
ο Σοστακόβιτς έγραψε κάτι που αφορούσε έναν λαό μια συγκεκριμένη εποχή και κατάσταση
σημαίνει ότι τελικά η εβδόμη αφορά μόνο τον ρωσικό λαό; Απάντηση όχι. Η εβδόμη ξεπερνάει
την υπόστασή της και αφορά όλους τους πολιορκημένους λαούς σε όλο τον κόσμο, όλες
τις εποχές. Μπορεί να αφορά τους Αθλίους της Γαλλικής επανάστασης, μπορεί να αφορά
τους πολιορκημένους στα οχυρά Ρούπελ αλλά και του Μεσολογγίου.
Μπορεί να αφορά τον σκλαβωμένο αφρικάνικο λαό μέχρι και τους Αμερικανούς επαναστάτες.
Είναι ένα έργο παγκόσμιο και οικουμενικό και αφορά κάθε μάχη μεταξύ επιτιθέμενου
και αμυνομένου, κατακτητή και αντάρτη. Αυτό ακριβώς κάνουν οι μεγάλοι συνθέτες
και οι μεγάλοι καλλιτέχνες όπως ο Ούγκο. Γιατί οι Άθλιοί του δεν αφορούν μόνο
τους Γάλλους. Ξεπερνάνε τα στενά πλαίσια που τους επιβάλει μια κατάσταση ή μια σκηνή αν έχουμε να κάνουμε με ταινία και γράφουν
έργα παγκόσμια και διαχρονικά. Το ίδιο έκανε και ο Ζίμερ με αυτό το ανεπανάληπτο
φιλοσοφημένο έπος και το ξανάκανε πάλι με το Interstellar όπου εκεί και πάλι η ταινία
έγινε αφορμή για να φτιάξει μια μουσική για την μεγαλοπρέπεια του σύμπαντος και
την ρευστότητα του χρόνου …Το έργο κυκλοφορεί σε δυο εκδόσεις . Μια αυτή που ανέλυσα
και μια δεύτερη αριστουργηματική, πραγματικά επική όπως αξίζει σε ένα τέτοιο έργο
με 4 σιντί φωτογραφίες και βιβλιαράκι. Επίσης περιλαμβάνει το αυτούσιο άλμπουμ
..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου